Μυστικοί δεσμοί αίματος

“Ο ΖΟΦΕΡΟΣ ΟΙΚΟΣ” του Τσαρλς Ντίκενς, Μετάφραση: Κλαίρη Παπαμιχαήλ. Εκδ. “Gutenberg”, σελ. 729 και 676, € 60

Η εφημερίδα Saturday Reviews, το 1858, γράφει για τον Ντίκενς: “Δεν πιστεύουμε ότι η φήμη αυτού του συγγραφέα θα διαρκέσει ακόμα πολύ. Μετά από 50 χρόνια, θα είναι δύσκολο να καταλάβει κάποιος τα κείμενά του και τα παιδιά μας θα αναρωτιούνται τί σκεφτήκαμε όταν τοποθετήσαμε αυτόν τον συγγραφέα μπροστά από τους άλλους συγγραφείς της εποχής του”.
Έχουν περάσει, πόσα χρόνια από τότε; Κοντά τρεις αιώνες! Kαι από τις εκδόσεις “Gutenberg” στην εξαιρετική κλασσική σειρά “Orbis Literae” κυκλοφορεί για πρώτη φορά στα καθ' ημάς “Ο Ζοφερός Οίκος” του, και όχι απλώς τον δικαιώνει, αλλά αποδεικνύοντας τη συγγραφική μεγαλοφυία του, ακτινογραφεί εις το διηνεκές θεσμούς και ανθρωπογεωγραφία.
Στις 1400 σελίδες του (δίτομο και σε σπουδαία σύγχρονη μετάφραση Κλαίρης Παπαμιχαήλ το έργο), εμπεριέχει σχεδόν τα πάντα: Οικογενειακή σάγκα και μυστικά που κληροδοτούνται από γενιά σε γενιά, τα μεγάλα όχι και τόσο απρόσμενα γυρίσματα της Ιστορίας, την παρακμή των αριστοκρατικών οίκων και την υποκρισία της Βικτωριανής εποχής, την ανισότητα, την φτώχεια, την κακοποίηση των παιδιών και των ασθενεστέρων, και πάνω απ' όλα τον φονικό δικαστικό κυκεώνα τον μηχανισμό του οποίου ο συγγραφέας γνώριζε εκ των ένδον και καλά!
Όλα αρχίζουν και τελειώνουν με την υπόθεση Τζάρννταις και Τζαρνντάις. Παιδιά υιοθετούνται και αριστοκράτες ναυαγούν, άνθρωποι ερωτεύονται και μυστικοί δεσμοί αίματος βγαίνουν αλλόκοτα στην επιφάνεια, άνθρωποι αρρωσταίνουν, παραμορφώνονται, πεθαίνουν από φυσικό θάνατο ή αυτοκτονούν, και το μοναδικό στον κόσμο που μοιάζει σχεδόν αμετακίνητο είναι, τελικά εκείνη η υπόδικη περιουσία. Όταν ο χρόνος θέσει ένα τέρμα, στο μεταξύ όλα θα έχουν διπλά και τριπλά χαθεί στους δικηγόρους.
Το απολαυστικό μυθιστόρημα που εναλλάσσεται αφηγηματικά στην πρωτοπρόσωπη αφήγηση της πεντάρφανης Έστερ και τριτοπρόσωπη του αφηγητή, ξεκινά με την απομάκρυνση της μικρής Έστερ από το σπίτι της πεθαμένης πια θείας.
Στη διαδρομή της, η ομοιότητά της με την λαίδη Ντέντλοκ θα περιπλέξει τα πράγματα, η συγκατοίκησή της με την Έιντα και τον Ρίτσαρντ στο Μπλικ Χάους του κηδεμόνα τους Τζων Τζάρννταις.
“Για όνομα του Θεού, μη βασίζεις τις ελπίδες ή τις προσδοκίες σου στην οικογενειακή κατάρα! Ό,τι κι αν κάνεις όσο ζεις, ποτέ μη ρίξεις ούτε μια ματιά στο φρικτό φάντασμα που τόσα χρόνια μας στοιχειώνει. Καλύτερα να δανειστείς, καλύτερα να ζητιανέψεις, καλύτερα να πεθάνεις!” συμβουλεύει ματαίως τον Ρίτσαρντ – έναν από τους ήρωες και κληρονόμους- ο κηδεμόνας του κύριος Τζάρνντάις.
Με δυο τεράστιες γοητευτικές ηρωίδες, την Έστερ, προσωποποίηση του καλού και την λαίδη Ντέντλοκ, μυστηριώδη και μοιραία, στους βασικούς κόμβους του μύθου, ξεδιπλώνεται απολαυστικά και σπαρταριστά η τοιχογραφία μιας εποχής με έντονες γωνίες και αντιθέσεις.
Ένα πολυεπίπεδο, πολυδαίδαλο, πολυπρόσωπο και άκρως απαιτητικό έργο που διαθέτει σχεδόν τα πάντα: κριτική οξυδέρκεια και ψυχαναλυτικό βάθος, μεγάλα και αιώνια ζητήματα και αφηγηματικό εύρος, ζωντάνια, σπαρταριστό και ευφυές χιούμορ, μυστήριο, δομή και εξαιρετικά καίριους διαλόγους. Χαρακτήρες διαχρονικούς και δομές και θεσμούς που δεν άλλαξαν επειδή παραμένουμε ίδιοι κι εμείς, μέσα στους αιώνες. Τολμώντας να ανοίξει ζητήματα σε μιαν εποχή που ακόμα και στην δική μας εποχή, ταμπού παραμένουν. Όπως αυτό της αυτοανάφλεξης του Κρουκ του παλαιοβιβλιοπώλη.
Συνδυάζοντας έρευνα με απόλαυση, ταλέντο με γνώση, την Ιστορία με Κοινωνική κριτική, κι όλα αυτά – ας μη το ξεχνάμε- τον 19ο αιώνα.


Ταυτότητα-
Ποιος είναι:
Από τους μεγαλύτερους και πιο αγαπημένους κλασσικούς λογοτέχνες της Αγγλίας, το 19ο αιώνα.
Γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1812 στο Portsmouth, Hampshire, στην Αγγλία, ήταν το δεύτερο από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας του John Huffan Dickens.
Η οικογένειά του δεν τα έβγαζε πέρα, καθώς ο πατέρας ήταν αντιμέτωπος με πάρα πολλά χρέη, αποτέλεσμα των οποίων ήταν ο πατέρας να φυλακιστεί στο Λονδίνο κι έτσι ολόκληρη η οικογένεια εγκαθίσταται μαζί του στην ειδική φυλακή Μάρσαλσι. Ο μικρός Τσαρλς βρίσκει δουλειά (σ΄ ένα εργοστάσιο βερνικιών για παπούτσια) και ζει μόνος του σ΄ ένα νοικιασμένο δωμάτιο.
O John Huffan Dickens, αποφυλακίζεται, ο μικρός Τσαρλς αφήνει τη δουλειά και επιστρέφει στο σχολείο.
Δυστυχώς, παρά τη φιλότιμη προσπάθεια για μια καινούρια αρχή, ο Τσαρλς, μετά από τρία χρόνια φοίτησης στο σχολείο, 15 χρονών, αναγκάζεται να παρατήσει το σχολείο και να ξαναπιάσει δουλειά.
Δούλεψε ως υπάλληλος σε δικηγορικό γραφείο, ως πρακτικογράφος στη βουλή και ως ρεπόρτερ, όπου έγινε γνωστός για τα ρεπορτάζ του.
Τα πρώτα του βήματα στη λογοτεχνία, τα έκανε σε σχετικά μικρή ηλικία. “Τα Σκίτσα του Μποζ” (1833) τον έκαναν ιδιαίτερα γνωστό, ενώ το 1834, στα 22 του χρόνια, έγινε μόνιμος συνεργάτης της εφημερίδας Morning Chronicl. To “Pickwick Papers” (1837), ήταν το πρώτο βιβλίο που εξέδωσε, το βιβλίο, όμως, που τον έκανε να ξεχωρίσει ήταν ο “Όλιβερ Τουίστ” (1838).
Ακολουθούν, “Το Παλαιοπωλείο” (1838-1839), φτάνοντας τα 100.000 αντίτυπα.
“Τα Αμερικανικά σημειώματα” (1842), αποτέλεσμα ταξιδιού του στην Αμερική.
Το μυθιστόρημα “Μάρτιν Τσάσλουαιτ” (1843-44).
“Τα Χριστουγεννιάτικα βιβλία” (1843), τα οποία έγραψε σε πολύ δύσκολη οικονομική περίοδο με πιο διάσημη την “Χριστουγεννιάτικη ιστορία” (με τον γνωστό μας τσιγκούνη Σκρουτζ).
Από το 1846 έως το 1857, δημοσίευσε πέντε μυθιστορήματα: “Ντόμπι και Υιός”, “Ντέιβιντ Κόπερφιλντ”, “Έρημο Σπίτι”, “Σκληροί καιροί”, “Η μικρή Ντόριτ”. Σπουδαία έργα του, επίσης τα: “Νίκολας Νίκλεμπι” (1839), “Copperfield”(1850), “Ιστορία δύο πόλεων” (1859), “Οι μεγάλες προσδοκίες” (1861),”Ο Κοινός μας Φίλος” (1864).
Το καλοκαίρι του 1870, στο Λονδίνο, καθώς διάβαζε αποσπάσματα έργων του στο κοινό, έπαθε συμφόρηση και την επόμενη μέρα πέθανε, χωρίς να προλάβει να ολοκληρώσει το τελευταίο του μυθιστόρημα “Έντουιν Ντρουτ”.

Δημοσιεύτηκε στο Έθνος της Κυριακής

ΥΓ. Το απέκτησα πρώτη (alef), όμως το διάβασε πρώτος (Librofilo). Του άρεσε η Έσθερ, ταυτίστηκα φυσικά με τη... λαίδη Ντέντλοκ. Απίστευτο χιούμορ και χαρακτήρες με τόσο φως και τόσο σκοτάδι... πανάρχαιες, σημαντικές ψυχές.