Για μιαν αγραμμική ανάγνωση του βιβλίου
Γράφει η Αρετή Κολλάτου:
Όταν έπιανα στα χέρια μου το βιβλίο της Ελένης Γκίκα, δεν μπορούσα να φανταστώ το δέος που αρχικά θα βίωνα μπροστά στις απαιτήσεις μιας τέτοιας επιμέλειας. Δέος, που σταδιακά −πρωτεϊκά θα έλεγα− έπαιρνε τη μορφή έκπληξης.
«Έκρηξη» θα το έλεγα.
Τώρα, καθώς βρισκόμαστε στο τέλος αυτής της πορείας, μπορώ να το πω: Η Ελένη Γκίκα δεν είναι συνηθισμένη συγγραφέας· και δεν μπορείς να τη δεις μονοσήμαντα. Αυτό τουλάχιστον δείχνει το βιβλίο της Αιώνια επιστροφή.
Έχοντας όραμα ζωής υψηλό, η Γκίκα τολμά να μιλήσει σε πρώτο πρόσωπο μέσα από τριτοπρόσωπη γραφή, να αγγίξει και να φανερώσει πτυχές του ψυχισμού της, να αφεθεί στα χέρια του Στάλκερ-καθοδηγητή −πατέρα, ή εραστή θα τον πει−, να ζήσει τη «χάρτινη», όπως τη λέει, ζωή αλαφροπερπατώντας στα μονοπάτια του βιβλίου· των βιβλίων που την περιτριγυρίζουν και της δίνουν πνοή. Τολμά, κυρίως, να περάσει μέσα από τη φωτιά της «διαρκούς και προδομένης» επανάστασης, και να σωθεί!
Οι ήρωες του βιβλίου της είναι κομμάτια του εαυτού της. Η ίδια είναι και η «ατσαλάκωτη» και ρομαντική Όλγα, και η οραματίστρια Μαρίλη, και ο αγέρωχος, πλην τώρα σιωπών Καθηγητής −πατέρας-Στάλκερ και θεός-τιμωρός−, και η εύθραυστη «Κόκκινη Άννα»-μητέρα, και ο Ορέστης − Στάλκερ κι αυτός, ή «Ορέστης από το πουθενά». Θα κρύβεται στην αγκαλιά της γιαγιάς Όλγας και θα γίνεται «άλλη», θα υποκύπτει καθημερινά στην Γκλόρια και θα «πεθαίνει», θα ονειρεύεται μέσα από τις νότες της μαντάμ Ζιλιέτ και θα ταξιδεύει, θα μεταμορφώνεται συχνά σε Αλίκη, για να φτάσει εκεί που οι φόβοι της δεν της ανοίγουν το δρόμο να τον διαβεί…
Διαβάζοντας το βιβλίο, συνειδητοποίησα ότι προσφέρεται για περισσότερες της μιας αναγνώσεις: και με πορεία γραμμική −η ιστορία, με τα παρένθετα πρόσωπα, με τις αναφορές-κριτικές βιβλίου−, αλλά και ακολουθώντας τους ήρωες στην επώδυνη πορεία τους προς την αυτογνωσία, στους έρωτές τους, στα ένοχα μυστικά τους, στην ανομολόγητη δράση τους.
Πώς θα βιώσει η Όλγα τον έρωτα, χωρίς τον Ορέστη και τη Μαρίλη;
Κι αν έχει χαθεί εκείνος ο Ορέστης, θα βρεθεί ο άλλος, ο «Ορέστης από το πουθενά», για να την κάνει και πάλι να ανθίσει, «σαν αρχαία πληγή» που πονά…
Τα πρόσωπα χάνονται μέσα στην αχλή του χρόνου, ο χώρος σαλεύει, οι ήρωες ταξιδεύουν και ξεπερνούν τα όρια, η κοινωνική αποσύνθεση οδηγεί σε «διαρκή και προδομένη» δράση, η μητέρα προδίδει και προδίδεται, ο πατέρας πριν «φύγει» μιλά!
Και ο έρωτας έρχεται ξανά και ξανά…
Αρετή Κολλάτου, η επιμελήτριά μου, κεραυνοβόλα φιλία, συνεργασία, περίπτωση, όπως και όλα μου όσον αφορά τον υπέροχο κύριο Ψυχογιό...
Και τους ευχαριστώ τόσο πολύ... Όλους...
YG. Εχθές ήταν ένα ουσιαστικό βράδυ στο Θεμιστοκλέους 104 του Καστανιώτη. Η Μαρία Μπέικου σε κάνει να αιθάνεσαι ευλογημένη και τυχερή που υπάρχει και στη δική σου ζωή. Σε μιαν εποχή που όλα είναι και δεν είναι, όλοι είναι εδώ και ταυτοχρόνως εκεί, Αυτή η Γυναίκα στέκει Εδώ αλώβητη από το αβάσταχτο τίποτα της εποχής. Ένα κομμάτι, κυριολεκτικά, Ποίησης και Ιστορίας, Αυτοθυσίας και Γενναιοδωρίας. Μια ανοιχτή αγκαλιά- καρδιά...
Μαρία Μπέικου, μη την ξεχάσετε ποτέ. "Αφού με ρωτάτε, να θυμηθώ..." διαβάστε το! Μας επαναπροσδιορίζει σ' αυτή την ομιχλώδη ζωή.
22/11/10
“Μόνο την Κυριακή μπορούσα να κλάψω”...
Τρίτη 23 Νοεμβρίου, 7.00 μ.μ.
104 Κέντρο Λόγου και Τέχνης των Εκδόσεων Καστανιώτη
Θεμιστοκλέους 104, Αθήνα,
Τηλ. 210-3826185
Το 104 Κέντρο Λόγου και Τέχνη των Εκδόσεων Καστανιώτη σας προσκαλεί στην παρουσίαση του νέου βιβλίου της Μαρίας Μπέικου Αφού με ρωτάτε, να θυμηθώ...
Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι: Τασούλα Βερβενιώτη, ιστορικός, Ελένη Γκίκα, δημοσιογράφος-συγγραφέας, Μάνος Ζαχαρίας, σκηνοθέτης, Άλκη Ζέη, συγγραφέας, Θόδωρος Τερζόπουλος, σκηνοθέτης. Αποσπάσματα θα διαβάσει η Κάτια Δανδουλάκη.
ΖΩΗ ΤΙΣ ΚΥΡΙΑΚΕΣ
“Μόνο την Κυριακή μπορούσα να κλάψω”...
Στα 17 της από την Ιστιαία της Εύβοιας και φοιτήτρια της Ιατρικής βρέθηκε στο βουνό. Στο ΕΛΑΣ για να σώσει την χώρα της από τον κατακτητή.
Μετά την Βάρκιζα, ξανανέβηκε για να σωθεί. “Ξέρω ότι αμύνομαι, δεν θέλω να κάνω κακό σε κανένα”. Στον Δημοκρατικό Στρατό αυτή τη φορά.
Ο άντρας της- νιόπαντρη τότε, για κείμενα στην Αυγή- φυλακισμένος πρώτα κι ύστερα μελλοθάνατος.
Στην Τασκένδη κατόπιν και για 24 χρόνια στη Μόσχα. Δεκατέσσερα χρόνια έκανε να τον δει. Δεκατέσσερα χρόνια έζησε και μαζί του.
Μια ζωή στο βουνό, στο ραδιόφωνο, σε πορεία, “μόνο την Κυριακή μπορούσα να κλάψω”.
Γύρισε, σαν την Ηλέκτρα, με τις στάχτες του άντρα της στις αποσκευές. Η Μαρία Μπέικου, σύζυγος Γεωργούλα, παρτιζάνα και αξιωματικός του ΕΛΑΣ πρώτα κι ύστερα του Δημοκρατικού Στρατού, συμφοιτήτρια και επιστήθια φίλη του Αντρέι Ταρκόφσκι και νονά του γιου του Αρσένι. Η συγγραφέας μιας βιογραφίας που είναι ακριβή λογοτεχνία ζωής: “Αφού με ρωτάτε, να θυμηθώ...”
Θυμάται, λοιπόν, και ευχαρίστως θα ξανάκανε την ίδια ακριβώς ηρωικά επώδυνη διαδρομή. Και με τον δικό της μαγικό, κινηματογραφικό, δωρικά απέριττο τρόπο, μας λέει. “Γιατί η ζωή, είναι ζωή...”
Ελένη Γκίκα, Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο Έθνος της Κυριακής
104 Κέντρο Λόγου και Τέχνης των Εκδόσεων Καστανιώτη
Θεμιστοκλέους 104, Αθήνα,
Τηλ. 210-3826185
Το 104 Κέντρο Λόγου και Τέχνη των Εκδόσεων Καστανιώτη σας προσκαλεί στην παρουσίαση του νέου βιβλίου της Μαρίας Μπέικου Αφού με ρωτάτε, να θυμηθώ...
Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι: Τασούλα Βερβενιώτη, ιστορικός, Ελένη Γκίκα, δημοσιογράφος-συγγραφέας, Μάνος Ζαχαρίας, σκηνοθέτης, Άλκη Ζέη, συγγραφέας, Θόδωρος Τερζόπουλος, σκηνοθέτης. Αποσπάσματα θα διαβάσει η Κάτια Δανδουλάκη.
ΖΩΗ ΤΙΣ ΚΥΡΙΑΚΕΣ
“Μόνο την Κυριακή μπορούσα να κλάψω”...
Στα 17 της από την Ιστιαία της Εύβοιας και φοιτήτρια της Ιατρικής βρέθηκε στο βουνό. Στο ΕΛΑΣ για να σώσει την χώρα της από τον κατακτητή.
Μετά την Βάρκιζα, ξανανέβηκε για να σωθεί. “Ξέρω ότι αμύνομαι, δεν θέλω να κάνω κακό σε κανένα”. Στον Δημοκρατικό Στρατό αυτή τη φορά.
Ο άντρας της- νιόπαντρη τότε, για κείμενα στην Αυγή- φυλακισμένος πρώτα κι ύστερα μελλοθάνατος.
Στην Τασκένδη κατόπιν και για 24 χρόνια στη Μόσχα. Δεκατέσσερα χρόνια έκανε να τον δει. Δεκατέσσερα χρόνια έζησε και μαζί του.
Μια ζωή στο βουνό, στο ραδιόφωνο, σε πορεία, “μόνο την Κυριακή μπορούσα να κλάψω”.
Γύρισε, σαν την Ηλέκτρα, με τις στάχτες του άντρα της στις αποσκευές. Η Μαρία Μπέικου, σύζυγος Γεωργούλα, παρτιζάνα και αξιωματικός του ΕΛΑΣ πρώτα κι ύστερα του Δημοκρατικού Στρατού, συμφοιτήτρια και επιστήθια φίλη του Αντρέι Ταρκόφσκι και νονά του γιου του Αρσένι. Η συγγραφέας μιας βιογραφίας που είναι ακριβή λογοτεχνία ζωής: “Αφού με ρωτάτε, να θυμηθώ...”
Θυμάται, λοιπόν, και ευχαρίστως θα ξανάκανε την ίδια ακριβώς ηρωικά επώδυνη διαδρομή. Και με τον δικό της μαγικό, κινηματογραφικό, δωρικά απέριττο τρόπο, μας λέει. “Γιατί η ζωή, είναι ζωή...”
Ελένη Γκίκα, Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο Έθνος της Κυριακής
19/11/10
Μια ιστορία μέσα στην Ιστορία...
Από το μπλογκ της Πέρσας Κουμούτση...
Η Πέρσα, λοιπόν, για την “Αιώνια Επιστροφή”
Στο προηγούμενο βιβλίο της Ελένης Γκίκα, Πλήθος Είμαι, η βασική ηρωίδα της φαινομενικά εύθραυστη αλλά με την αποφασιστικότητα ενός ανθρώπου που θέλει να εξορκίσει το παρελθόν του, επιχειρεί μια περιπλάνηση στους σκοτεινούς λαβυρίνθους της μνήμης. Αναδιφά σε αυτήν γυρεύοντας τραύματα και θραύσματα του παρελθόντος, ελπίζοντας, ότι με αυτή την αναδίφηση θα απολυτρωθεί από το τυραννικό της παρελθόν.
Στην "Αιώνια επιστροφή" η Ελένη Γκίκα επιστρέφει. Επιστρέφει με ένα ακόμα εκπληκτικό ταξίδι της, στο χωροχρόνο, μόνο που ετούτη η επιστροφή δεν επιτυγχάνεται αποκλειστικά μέσα από τη διαδικασία της επαναφοράς της μνήμης, ή από ένα πλέγμα αναπολήσεων ή αναμνήσεων, αλλά με το σθένος και τη δύναμη εκείνου που τολμά να ανασύρει την αλήθεια, να την αποκαλύψει και έπειτα να την εκθέσει γυμνή μπροστά στα μάτια των άλλων. Και όχι μόνον αυτό, αλλά είναι έτοιμη κάθε στιγμή να αναμετρηθεί μαζί της, αδιαφορώντας για τις συνέπειες.
Η ιστορία της Ελένης είναι μια ιστορία μέσα στην Ιστορία, όπως λέει και η ίδια. Οι δυο αυτές ιστορίες άλλοτε τέμνονται και συναντιούνται και άλλοτε συγκρούονται και απομακρύνονται η μια από την άλλη, όπως συμβαίνει με όλες τις σχέσεις στη ζωή. Αλλά σε κάθε περίπτωση αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοϋποστηρίζονται με ένα μοναδικό τρόπο. Το ίδιο συμβαίνει, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, και ανάμεσα στους ήρωες της κάθε ιστορίας.
Ανάμεσα, σε εκείνους τους ‘αληθινούς’ τους απτούς που πλαισιώνουν τη ζωή της κεντρικής ηρωίδας της, αλλά και τους άλλους, τους χάρτινους που ξεπηδούν μέσα από τα βιβλία και τα ‘θραύσματα’ που η δημιουργός επιλέγει να μας παραθέσει. Μόνο που εδώ, ακόμα και οι ‘χάρτινοι ήρωες’ αποκτούν υπόσταση, ανάσα και πνοή. Περνοδιαβαίνουν, έξω από τα όρια της ιστορίας της με σκοπό να μας φέρουν αντιμέτωπους με τα γεγονότα τις αλήθειες, που ενώ οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε, συχνά στρέφουμε μακριά το πρόσωπό μας.
Η βασική ηρωίδα του βιβλίου Όλγα, ζει μια παράδοξη ζωή, σχεδόν σιωπηλή, ώσπου αποφασίζει να κάνει εκείνο το βήμα που η ίδια αργότερα θα προσδιορίσει ως Αιώνια Επιστροφή. Όλη της τη ζωή περιμένει ετούτη τη στιγμή, όπου θα κάνει αυτό το τολμηρό δρασκέλισμα. Έτσι κάπου ανάμεσα στα ασαφή και θολά όρια του δρόμου που επιλέγει να διανύσει, θα συναντήσει τρία ‘πρόσωπα,’ καθοριστικά και ολέθρια. Αλλά μόνο για την ίδια; Έρωτας, Λογοτεχνία, Πολιτική. Τρία πρόσωπα, τρεις βασικές πτυχές της ιστορίας που συμπλέκονται με ένα εξαιρετικό και πάντα μοναδικό τρόπο, από εκείνους που μας έχει συνηθίσει η Ελένη Γκίκα. Αλλά πάντα και σε κάθε περίπτωση ανοίγει τα μάτια μας για δούμε τα πράγματα καθαρότερα.
Το είχα πει από την αρχή, και το ξαναλέω, ελάχιστες φορές ο συμβολισμός και ο ρεαλισμός έχουν ζυμωθεί με τόση μαεστρία στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία όσο στα βιβλία της Ελένης. Και μοιάζει να το πετυχαίνει πάντα με ένα τρόπο τόσο φυσικό.
Ελένη, καλή επιτυχία σου εύχομαι, ολόψυχα, και πάντα να επιστρέφεις με συγκλονιστικά βιβλία.
Yg Δεν το αρνούμαι, η Πέρσα είναι φίλη μου καλή (και εξαιρετική συγγραφέας και μεταφράστρια). Για την φιλία της πρώτα απ' όλα, μια ζωή (όση ζωή) θα την ευχαριστώ...
Η Πέρσα, λοιπόν, για την “Αιώνια Επιστροφή”
Στο προηγούμενο βιβλίο της Ελένης Γκίκα, Πλήθος Είμαι, η βασική ηρωίδα της φαινομενικά εύθραυστη αλλά με την αποφασιστικότητα ενός ανθρώπου που θέλει να εξορκίσει το παρελθόν του, επιχειρεί μια περιπλάνηση στους σκοτεινούς λαβυρίνθους της μνήμης. Αναδιφά σε αυτήν γυρεύοντας τραύματα και θραύσματα του παρελθόντος, ελπίζοντας, ότι με αυτή την αναδίφηση θα απολυτρωθεί από το τυραννικό της παρελθόν.
Στην "Αιώνια επιστροφή" η Ελένη Γκίκα επιστρέφει. Επιστρέφει με ένα ακόμα εκπληκτικό ταξίδι της, στο χωροχρόνο, μόνο που ετούτη η επιστροφή δεν επιτυγχάνεται αποκλειστικά μέσα από τη διαδικασία της επαναφοράς της μνήμης, ή από ένα πλέγμα αναπολήσεων ή αναμνήσεων, αλλά με το σθένος και τη δύναμη εκείνου που τολμά να ανασύρει την αλήθεια, να την αποκαλύψει και έπειτα να την εκθέσει γυμνή μπροστά στα μάτια των άλλων. Και όχι μόνον αυτό, αλλά είναι έτοιμη κάθε στιγμή να αναμετρηθεί μαζί της, αδιαφορώντας για τις συνέπειες.
Η ιστορία της Ελένης είναι μια ιστορία μέσα στην Ιστορία, όπως λέει και η ίδια. Οι δυο αυτές ιστορίες άλλοτε τέμνονται και συναντιούνται και άλλοτε συγκρούονται και απομακρύνονται η μια από την άλλη, όπως συμβαίνει με όλες τις σχέσεις στη ζωή. Αλλά σε κάθε περίπτωση αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοϋποστηρίζονται με ένα μοναδικό τρόπο. Το ίδιο συμβαίνει, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, και ανάμεσα στους ήρωες της κάθε ιστορίας.
Ανάμεσα, σε εκείνους τους ‘αληθινούς’ τους απτούς που πλαισιώνουν τη ζωή της κεντρικής ηρωίδας της, αλλά και τους άλλους, τους χάρτινους που ξεπηδούν μέσα από τα βιβλία και τα ‘θραύσματα’ που η δημιουργός επιλέγει να μας παραθέσει. Μόνο που εδώ, ακόμα και οι ‘χάρτινοι ήρωες’ αποκτούν υπόσταση, ανάσα και πνοή. Περνοδιαβαίνουν, έξω από τα όρια της ιστορίας της με σκοπό να μας φέρουν αντιμέτωπους με τα γεγονότα τις αλήθειες, που ενώ οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε, συχνά στρέφουμε μακριά το πρόσωπό μας.
Η βασική ηρωίδα του βιβλίου Όλγα, ζει μια παράδοξη ζωή, σχεδόν σιωπηλή, ώσπου αποφασίζει να κάνει εκείνο το βήμα που η ίδια αργότερα θα προσδιορίσει ως Αιώνια Επιστροφή. Όλη της τη ζωή περιμένει ετούτη τη στιγμή, όπου θα κάνει αυτό το τολμηρό δρασκέλισμα. Έτσι κάπου ανάμεσα στα ασαφή και θολά όρια του δρόμου που επιλέγει να διανύσει, θα συναντήσει τρία ‘πρόσωπα,’ καθοριστικά και ολέθρια. Αλλά μόνο για την ίδια; Έρωτας, Λογοτεχνία, Πολιτική. Τρία πρόσωπα, τρεις βασικές πτυχές της ιστορίας που συμπλέκονται με ένα εξαιρετικό και πάντα μοναδικό τρόπο, από εκείνους που μας έχει συνηθίσει η Ελένη Γκίκα. Αλλά πάντα και σε κάθε περίπτωση ανοίγει τα μάτια μας για δούμε τα πράγματα καθαρότερα.
Το είχα πει από την αρχή, και το ξαναλέω, ελάχιστες φορές ο συμβολισμός και ο ρεαλισμός έχουν ζυμωθεί με τόση μαεστρία στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία όσο στα βιβλία της Ελένης. Και μοιάζει να το πετυχαίνει πάντα με ένα τρόπο τόσο φυσικό.
Ελένη, καλή επιτυχία σου εύχομαι, ολόψυχα, και πάντα να επιστρέφεις με συγκλονιστικά βιβλία.
Yg Δεν το αρνούμαι, η Πέρσα είναι φίλη μου καλή (και εξαιρετική συγγραφέας και μεταφράστρια). Για την φιλία της πρώτα απ' όλα, μια ζωή (όση ζωή) θα την ευχαριστώ...
15/11/10
“Ετοιμαστείτε και Κοντεύουμε και Τέρμα η διαδρομή, δεν πάει άλλο”...
“ΚΩΜΩΔΙΑ” του Αχιλλέα Κυριακίδη. Εκδ. “Πόλις”, σελ. 63, € 9
“Είστε ο κύριος Δ.Χ; Υπό άλλες συνθήκες, θ' απαντούσε αμέσως, η ερώτηση ήταν εύκολη, εντός ύλης, την είχε διδαχθεί' τώρα, όμως, σαν να 'χε υποστεί μιαν ακραία κρίση ταυτότητας, έδωσε λίγο χρόνο στο μυαλό του να κοντοσταθεί, να συγκαλέσει τους νευρώνες του, να εντείλει μιαν εξίσου άγνωστη φωνή να πει Ναι”.
“Ζούμε ένα όνειρο μέσα σε όνειρο”, σαιξπηρικός, μπορχικός, καφκικός μα πάνω απ' όλα απαράμιλλα... Κυριακιδικός, ο Αχιλλέας Κυριακίδης, μεγάλος στυλίστας, στη καινούργια του νουβέλα “Κωμωδία” συγκεντρώνει όλη την ανθρώπινη κωμωδία μέσα σε ένα λογοτεχνικό παιχνίδι που θυμίζει την Αλίκη και τους Καθρέφτες.
Ο ήρωάς του Δ.Χ. Δημόσιος υπάλληλος άχρωμος κι άοσμος κατ' αρχάς, διανοούμενος χωμένος στα βραβειάκια του και στις κρυφές προδοσίες του κατόπιν, βαλκανιολόγος που μασά τα λόγια του και άλλα λέει κι άλλα εννοεί στη συνέχεια και μετανάστης φυγάς εκ Πρεμετής τελικά, ζει όπου ζούμε αλλά με την δυνατότητα των πολλαπλών διαδρομών που εξασφαλίζει για τους ήρωες, τον συγγραφέα αλλά και για τον αναγνώστη η λογοτεχνία.
“Αυτό, λοιπόν, είναι η λογοτεχνία, αν θες να μάθεις: το αίμα των γεγονότων, είπε ο Δ.Χ. κι έφερε το χέρι δίπλα στο δεξί του φρύδι, εκεί όπου θα μπορούσε να είναι μια μικρή ουλή αλλά δεν ήταν”.
Τα σταθερά, σ' αυτήν την ως κινούμενο άμμο, τελικά, ιστορία του κόσμου, μια ουλή στο πρόσωπο, ένα αμάξι που καίγεται, ο Παπαδημητρακόπουλος άλλοτε άνθρωπος κι άλλοτε δρόμος, φυσικά ο Δ.Χ. που αλλάζει πρόσωπο και προσωπείο σαν το φίδι τα πουκάμισα και βεβαίως ο τηλεφωνητής. Απειλητικός στην αρχή, ως το άγνωστο που πάντα τρομάζει και ενοχλεί και άκρως γελοίος και σαρκαστικός στο φινάλε.
Το μεγάλο ζητούμενο, οι χρόνοι του ρήματος ζω, “θέλεις να ζήσεις” και “αν θέλεις να έχεις ζήσει” όπου και βρίσκεται το... κουμπί και το κλειδί και ο όντος χρόνος. Πάντα αεί υπάρχον και αενάως κινούμενο παρελθόν, μέλλον ως χαμαιλέων, Αλλά ποτέ θεικό ή έστω ανθρώπινο, στο φινάλε, παρόν. Παρά μόνον, στον χάρτινο ήρωα ή στην χάρτινη ιστορία.
“Δεν θα μάθουμε ποτέ τι σκατά νομίζουμε ότι κάναμε κοιτάζοντας μπροστά, τι σόι ζωή πιστέψαμε ότι έστρωναν για μας τόσες επαναστάσεις, τόσοι θάνατοι, πολλοί νεκροί ρε φίλε, όποιος πρόλαβε έζησε, αυτά έλεγε ο καθηγητής Φιλοσοφίας της Ιστορίας μια νύχτα που ο Δ.Χ. τον κοίταζε από τα ρηχά μιας ήπιας μέθης και σώπαινε σιωπή μεγάλη, τη νύχτα που απ' το διπλανό δωμάτιο η Αριάδνη τον κρυφάκουσε να λέει Κι αυτή η συνείδηση να θέλει να πει όχι, μια φορά να πει όχι αλλά πού, έρχεται αυτό το γαμημένο ναι που δεν το καταδέχονται ούτε οι υποσημειώσεις, κι ύστερα τη φωνή του Δ.Χ. Που δεν την είχε ξανακούσει έτσι απότομα νηφάλια, Ναι αλλά η μεγάλη λογοτεχνία γράφτηκε με τα ναι,...”
Κινηματογραφικός, παιγνιώδης, είρων, σαρκαστικός και αυτοσαρκαστικός, ατμοσφαιρικός, αινιγματικός, ανατρεπτικός, αλληγορικός, ο συγγραφέας κατορθώνει μέσα σε μόλις 61 σελίδες να περικλείσει όλη την ανθρώπινη παρελθούσα και πρόσφατη, κοινωνική, ψυχολογική και υπαρξιακή μας ιστορία. Την πεμπτουσία της λογοτεχνικής ικανότητας να δίνει σχήμα και υπόσταση στην άβυσσο, να βάζει σε τάξη το χάος.
Μια ιστορία που γίνεται η ιστορία που θέλετε. Με αίνιγμα που απαιτεί την... λυτική, μορφοποιητική, καταλυτική, ματιά του εκάστοτε αναγνώστη του.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ:
Ο Αχιλλέας Κυριακίδης γεννήθηκε το 1946 στο Κάιρο. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει εκδώσει δώδεκα βιβλία με διηγήματα, μικρά πεζά και δοκίμια (κινηματογραφικά και φιλολογικά), έχει γράψει τρία σενάρια που γυρίστηκαν σε ισάριθμες κινηματογραφικές ταινίες μεγάλου μήκους, και έχει σκηνοθετήσει επτά ταινίες μικρού μήκους σε δικά του σενάρια.
Το 2004 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για τις “Τεχνητές αναπνοές”, το 2007 με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης, για τη μετάφραση των πεζογραφικών “Απάντων” του Χόρχε Λουίς Μπόρχες (στην οριστική έκδοση των Ελληνικών Γραμμάτων) και με το “Διεθνές Βραβείο Καβάφη Μετάφρασης, στο πλαίσιο των Καβάφειων 2007, και το 2009 με το Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης Γαλλόφωνης Λογοτεχνίας του ΕΚΕΜΕΛ, για τη μετάφραση του μυθιστορήματος “Στο cafe της χαμένης νιότης” του Πατρίκ Μοντιανό.
Κυκλοφορούν πάνω από σαράντα πέντε μεταφράσεις του έργων συγγραφέων όπως οι Μπόρχες, ο Περέκ, Ροθ, Σεπούλβεδα, Φουέντες, Κενό, Φραμπέτι κ.ά.
Έχει γράψει τα βιβλία: “Τεχνητές αναπνοές”, “Ο καθρέφτης του τυφλού”, “Μικρή περιοχή”, “Διαφάνεια”,
“Ο Ναπολέων Αστός σε νέες περιπέτειες”,
“Στοιχεία ταυτότητος”, “Η συνέχεια επί της οθόνης”,
“Ο πληθυντικός μονόλογος”, “Διεστραμμένες ιστορίες”¨,
“Μουσική” και “Ψευδομαρτυρίες”.
“Είστε ο κύριος Δ.Χ; Υπό άλλες συνθήκες, θ' απαντούσε αμέσως, η ερώτηση ήταν εύκολη, εντός ύλης, την είχε διδαχθεί' τώρα, όμως, σαν να 'χε υποστεί μιαν ακραία κρίση ταυτότητας, έδωσε λίγο χρόνο στο μυαλό του να κοντοσταθεί, να συγκαλέσει τους νευρώνες του, να εντείλει μιαν εξίσου άγνωστη φωνή να πει Ναι”.
“Ζούμε ένα όνειρο μέσα σε όνειρο”, σαιξπηρικός, μπορχικός, καφκικός μα πάνω απ' όλα απαράμιλλα... Κυριακιδικός, ο Αχιλλέας Κυριακίδης, μεγάλος στυλίστας, στη καινούργια του νουβέλα “Κωμωδία” συγκεντρώνει όλη την ανθρώπινη κωμωδία μέσα σε ένα λογοτεχνικό παιχνίδι που θυμίζει την Αλίκη και τους Καθρέφτες.
Ο ήρωάς του Δ.Χ. Δημόσιος υπάλληλος άχρωμος κι άοσμος κατ' αρχάς, διανοούμενος χωμένος στα βραβειάκια του και στις κρυφές προδοσίες του κατόπιν, βαλκανιολόγος που μασά τα λόγια του και άλλα λέει κι άλλα εννοεί στη συνέχεια και μετανάστης φυγάς εκ Πρεμετής τελικά, ζει όπου ζούμε αλλά με την δυνατότητα των πολλαπλών διαδρομών που εξασφαλίζει για τους ήρωες, τον συγγραφέα αλλά και για τον αναγνώστη η λογοτεχνία.
“Αυτό, λοιπόν, είναι η λογοτεχνία, αν θες να μάθεις: το αίμα των γεγονότων, είπε ο Δ.Χ. κι έφερε το χέρι δίπλα στο δεξί του φρύδι, εκεί όπου θα μπορούσε να είναι μια μικρή ουλή αλλά δεν ήταν”.
Τα σταθερά, σ' αυτήν την ως κινούμενο άμμο, τελικά, ιστορία του κόσμου, μια ουλή στο πρόσωπο, ένα αμάξι που καίγεται, ο Παπαδημητρακόπουλος άλλοτε άνθρωπος κι άλλοτε δρόμος, φυσικά ο Δ.Χ. που αλλάζει πρόσωπο και προσωπείο σαν το φίδι τα πουκάμισα και βεβαίως ο τηλεφωνητής. Απειλητικός στην αρχή, ως το άγνωστο που πάντα τρομάζει και ενοχλεί και άκρως γελοίος και σαρκαστικός στο φινάλε.
Το μεγάλο ζητούμενο, οι χρόνοι του ρήματος ζω, “θέλεις να ζήσεις” και “αν θέλεις να έχεις ζήσει” όπου και βρίσκεται το... κουμπί και το κλειδί και ο όντος χρόνος. Πάντα αεί υπάρχον και αενάως κινούμενο παρελθόν, μέλλον ως χαμαιλέων, Αλλά ποτέ θεικό ή έστω ανθρώπινο, στο φινάλε, παρόν. Παρά μόνον, στον χάρτινο ήρωα ή στην χάρτινη ιστορία.
“Δεν θα μάθουμε ποτέ τι σκατά νομίζουμε ότι κάναμε κοιτάζοντας μπροστά, τι σόι ζωή πιστέψαμε ότι έστρωναν για μας τόσες επαναστάσεις, τόσοι θάνατοι, πολλοί νεκροί ρε φίλε, όποιος πρόλαβε έζησε, αυτά έλεγε ο καθηγητής Φιλοσοφίας της Ιστορίας μια νύχτα που ο Δ.Χ. τον κοίταζε από τα ρηχά μιας ήπιας μέθης και σώπαινε σιωπή μεγάλη, τη νύχτα που απ' το διπλανό δωμάτιο η Αριάδνη τον κρυφάκουσε να λέει Κι αυτή η συνείδηση να θέλει να πει όχι, μια φορά να πει όχι αλλά πού, έρχεται αυτό το γαμημένο ναι που δεν το καταδέχονται ούτε οι υποσημειώσεις, κι ύστερα τη φωνή του Δ.Χ. Που δεν την είχε ξανακούσει έτσι απότομα νηφάλια, Ναι αλλά η μεγάλη λογοτεχνία γράφτηκε με τα ναι,...”
Κινηματογραφικός, παιγνιώδης, είρων, σαρκαστικός και αυτοσαρκαστικός, ατμοσφαιρικός, αινιγματικός, ανατρεπτικός, αλληγορικός, ο συγγραφέας κατορθώνει μέσα σε μόλις 61 σελίδες να περικλείσει όλη την ανθρώπινη παρελθούσα και πρόσφατη, κοινωνική, ψυχολογική και υπαρξιακή μας ιστορία. Την πεμπτουσία της λογοτεχνικής ικανότητας να δίνει σχήμα και υπόσταση στην άβυσσο, να βάζει σε τάξη το χάος.
Μια ιστορία που γίνεται η ιστορία που θέλετε. Με αίνιγμα που απαιτεί την... λυτική, μορφοποιητική, καταλυτική, ματιά του εκάστοτε αναγνώστη του.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ:
Ο Αχιλλέας Κυριακίδης γεννήθηκε το 1946 στο Κάιρο. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει εκδώσει δώδεκα βιβλία με διηγήματα, μικρά πεζά και δοκίμια (κινηματογραφικά και φιλολογικά), έχει γράψει τρία σενάρια που γυρίστηκαν σε ισάριθμες κινηματογραφικές ταινίες μεγάλου μήκους, και έχει σκηνοθετήσει επτά ταινίες μικρού μήκους σε δικά του σενάρια.
Το 2004 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για τις “Τεχνητές αναπνοές”, το 2007 με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης, για τη μετάφραση των πεζογραφικών “Απάντων” του Χόρχε Λουίς Μπόρχες (στην οριστική έκδοση των Ελληνικών Γραμμάτων) και με το “Διεθνές Βραβείο Καβάφη Μετάφρασης, στο πλαίσιο των Καβάφειων 2007, και το 2009 με το Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης Γαλλόφωνης Λογοτεχνίας του ΕΚΕΜΕΛ, για τη μετάφραση του μυθιστορήματος “Στο cafe της χαμένης νιότης” του Πατρίκ Μοντιανό.
Κυκλοφορούν πάνω από σαράντα πέντε μεταφράσεις του έργων συγγραφέων όπως οι Μπόρχες, ο Περέκ, Ροθ, Σεπούλβεδα, Φουέντες, Κενό, Φραμπέτι κ.ά.
Έχει γράψει τα βιβλία: “Τεχνητές αναπνοές”, “Ο καθρέφτης του τυφλού”, “Μικρή περιοχή”, “Διαφάνεια”,
“Ο Ναπολέων Αστός σε νέες περιπέτειες”,
“Στοιχεία ταυτότητος”, “Η συνέχεια επί της οθόνης”,
“Ο πληθυντικός μονόλογος”, “Διεστραμμένες ιστορίες”¨,
“Μουσική” και “Ψευδομαρτυρίες”.
2/11/10
Αιώνια Επιστροφή
Ένα σημάδι τού ζητούσε. Πάντα ψηλά στο μηρό. Που να το βλέπει μόνο εκείνη. Που να τον έχει παρόντα, όταν θα λείπει...
Έτσι συνήθιζε να ζει και να μεγαλώνει η Όλγα. Μια ζωή με τον βουβό πατέρα, με το μυστικό της νεκρής μητέρας, με τον απόντα εραστή. Μια ζωή με τα βιβλία, μια ζωή με Χάρτινη Ζωή. Έκανε χρόνια να περάσει τη δική της Ζώνη των Επιθυμιών. Όμως, ο περαματάρης Στάλκερ υπήρχε. Έτσι η Όλγα, μισό γατί, μισό αρνί επιστρέφει στο σταυροδρόμι του Φoνιά, στο σπίτι του Καθηγητή. Αιώνια Επιστροφή θα το πει.
Το απόλυτο, αλλόκοτο, ολέθριο πρόσωπο της Τρομοκρατίας στον Έρωτα, στη Λογοτεχνία, στην Πολιτική. Ο Στάλκερ που γίνεται ολοκαύτωμα και ο Καθηγητής, μπροστά στη Θυσία βουβός. Η ιστορία της Όλγας, του Ορέστη που όλο χάνεται και επιστρέφει, της Μαρίλης, του άλλου μισού της, και του Καθηγητή. Η ζωή που δεν ήταν παρά μια προσδοκία, μια αναμονή ετούτης ακριβώς της στιγμής. Το ατελεύτητο της προσδοκίας και μιας σχέσης.
Μια ιστορία μέσα στην Ιστορία, και οι παράλληλοι κόσμοι της τέχνης και της ζωής. Οι χάρτινοι ήρωες που αποκτούν υπόσταση έξω από το βιβλίο και οι άνθρωποι που θα γίνουν σελίδα, γκρο πλαν, υστερόγραφο, τελεία και παύλα, χαμένος χρόνος· και για τούτο, Αιώνια Επιστροφή.
Υγ. Ε ναι, βγήκαμε. Αύριο θα μας δω, από 12 Νοεμβρίου στα βιβλιοπωλεία τα πρώτα δειλά βήματα. Με ευχές φίλων στις φτερούγες, στ' αυτιά!
“Με σπάνια για τα ελληνικά γράμματα ευχέρεια, η Ελένη Γκίκα μπορεί να διατρέχει άνετα τόσες περιοχές της πολυδαίδαλης ανθρώπινης ύπαρξης. Να ανεβοκατεβαίνει από τον υγρό βυθό στην επιφάνεια και τον αέρα- σύμβολα του ψυχισμού και του πνεύματος- με ευλυγισία δελφινιού.
Και το σώμα ανάμεσα, ενστικτώδες και επιτακτικό, όσο απροκάλυπτα και αν εκφράζεται, καταφέρνει να αθωώνεται με την αγνότητα των αγριμιών του δάσους.
Ο ρεαλισμός βαφτίζεται στη μοναδική ποιητικότητα του λόγου της και του κλίματός της. Μια ποιητικότητα ζόφου, παθών, υποσυνείδητου εαυτού, και μεταφυσικής δίψας για ζωή και θάνατο, σμιλεύοντας ένα έργο από σάρκα, αίμα και πνεύμα. Όπου όλα μπερδεύονται γλυκά όσο και επώδυνα σε μουσική συμφωνία αντιθέτων. Σε αρχέγονα ραντεβού ανάστροφων προορισμών που ακαταπόνητα παλεύουν και αλληλοερωτεύονται”.
Μάρω Βαμβουνάκη
“Η «Αιώνια Επιστροφή» είναι ένα πόνημα που αποκαλύπτει τη συγγραφέα του Ελένη Γκίκα στην απώτατη στιγμή της συγγραφικής της ωριμότητας. Η εγκεφαλικότητα της γραφής έχει υποχωρήσει μπροστά στην ωμότητα του ερωτικού πάθους. Το κείμενο γλυστράει σαν πεζοποίημα με ένθετα κομμάτια του παρελθόντος αλλά και σύγχρονου λογοτεχνικού γίγνεσθαι.
Μέσα απο την ερωτική ιστορία της φοβισμένης γυναίκας με τον καθηγητή, μέσα απο τα στοιχεία της προβοκατόρικης σύγχρονης ιντερνετικής εποχής, αποκαλύπτεται πάλι και πάλι πως η συγγραφέας ζεί με τις λογοτεχνικές εμμονές της, τους ήρωες των βιβλίων που διαβάζει με μανία και πάθος, προσπαθώντας να ταυτίσει στιγμές της ζωής της , κομμάτια του εαυτού της.
Οπως γράφει και πάντα θα γράφει με πιστότητα στο πνευματικό της DNA:
Δες με, μπαμπά, δες, ανεβαίνω ψηλά, ως τους πλανήτες, μπαμπά, κοίτα, πετάω!”
“Μόνο με τα βιβλία ανεβαίνεις ψηλά!”
“Δηλαδή, άμα διαβάζω, θα πετάω;”
Ο αναγνώστης απολαμβάνει ένα ερωτικό θρίλλερ αναμεμειγμένο με κριτική λογοτεχνίας και ατόφια αποσπάσματα εκπληκτικής πεζογραφίας. Πραγματικό καλλιτέχνημα , ένα βήμα πέρα από το λογοτέχνημα.
Ιουστίνη Φραγκούλη-Αργύρη
“…Το λογοτεχνικό σύμπαν της Ελένης Γκίκα δεν είναι ενιαίο αλλά είναι ευδιάκριτο και (ίσως) μοναδικό. Το συνιστούν παιχνίδια της μνήμης, ποιητικός λόγος, αναφορές σε βιβλία, λόγια που δεν βρήκαν διέξοδο, γράμματα ανεπίδοτα…”
Librofilo
“Έρωτας τρομοκράτης ή μήπως η τρομοκρατία του έρωτα; Η Ελένη Γκίκα, παίζοντας με το χρόνο σε ένα λογοτεχνικό ταίρι του ’’Μη αναστρέψιμος’’ κτίζει λέξη-λέξη, πρόταση-πρόταση ένα ψηφιδωτό έρωτα, τρομοκρατίας, βιβλιοφιλίας σε ένα απαράμιλλο καμβά για απαιτητικούς αναγνώστες”.
Reader's – diggest
ΥΓ. Αυτό θα το ξέχναγα, απόκτησα κι άλλο blog, βουαλά:
http://elenigika.psichogios.gr/
Έτσι συνήθιζε να ζει και να μεγαλώνει η Όλγα. Μια ζωή με τον βουβό πατέρα, με το μυστικό της νεκρής μητέρας, με τον απόντα εραστή. Μια ζωή με τα βιβλία, μια ζωή με Χάρτινη Ζωή. Έκανε χρόνια να περάσει τη δική της Ζώνη των Επιθυμιών. Όμως, ο περαματάρης Στάλκερ υπήρχε. Έτσι η Όλγα, μισό γατί, μισό αρνί επιστρέφει στο σταυροδρόμι του Φoνιά, στο σπίτι του Καθηγητή. Αιώνια Επιστροφή θα το πει.
Το απόλυτο, αλλόκοτο, ολέθριο πρόσωπο της Τρομοκρατίας στον Έρωτα, στη Λογοτεχνία, στην Πολιτική. Ο Στάλκερ που γίνεται ολοκαύτωμα και ο Καθηγητής, μπροστά στη Θυσία βουβός. Η ιστορία της Όλγας, του Ορέστη που όλο χάνεται και επιστρέφει, της Μαρίλης, του άλλου μισού της, και του Καθηγητή. Η ζωή που δεν ήταν παρά μια προσδοκία, μια αναμονή ετούτης ακριβώς της στιγμής. Το ατελεύτητο της προσδοκίας και μιας σχέσης.
Μια ιστορία μέσα στην Ιστορία, και οι παράλληλοι κόσμοι της τέχνης και της ζωής. Οι χάρτινοι ήρωες που αποκτούν υπόσταση έξω από το βιβλίο και οι άνθρωποι που θα γίνουν σελίδα, γκρο πλαν, υστερόγραφο, τελεία και παύλα, χαμένος χρόνος· και για τούτο, Αιώνια Επιστροφή.
Υγ. Ε ναι, βγήκαμε. Αύριο θα μας δω, από 12 Νοεμβρίου στα βιβλιοπωλεία τα πρώτα δειλά βήματα. Με ευχές φίλων στις φτερούγες, στ' αυτιά!
“Με σπάνια για τα ελληνικά γράμματα ευχέρεια, η Ελένη Γκίκα μπορεί να διατρέχει άνετα τόσες περιοχές της πολυδαίδαλης ανθρώπινης ύπαρξης. Να ανεβοκατεβαίνει από τον υγρό βυθό στην επιφάνεια και τον αέρα- σύμβολα του ψυχισμού και του πνεύματος- με ευλυγισία δελφινιού.
Και το σώμα ανάμεσα, ενστικτώδες και επιτακτικό, όσο απροκάλυπτα και αν εκφράζεται, καταφέρνει να αθωώνεται με την αγνότητα των αγριμιών του δάσους.
Ο ρεαλισμός βαφτίζεται στη μοναδική ποιητικότητα του λόγου της και του κλίματός της. Μια ποιητικότητα ζόφου, παθών, υποσυνείδητου εαυτού, και μεταφυσικής δίψας για ζωή και θάνατο, σμιλεύοντας ένα έργο από σάρκα, αίμα και πνεύμα. Όπου όλα μπερδεύονται γλυκά όσο και επώδυνα σε μουσική συμφωνία αντιθέτων. Σε αρχέγονα ραντεβού ανάστροφων προορισμών που ακαταπόνητα παλεύουν και αλληλοερωτεύονται”.
Μάρω Βαμβουνάκη
“Η «Αιώνια Επιστροφή» είναι ένα πόνημα που αποκαλύπτει τη συγγραφέα του Ελένη Γκίκα στην απώτατη στιγμή της συγγραφικής της ωριμότητας. Η εγκεφαλικότητα της γραφής έχει υποχωρήσει μπροστά στην ωμότητα του ερωτικού πάθους. Το κείμενο γλυστράει σαν πεζοποίημα με ένθετα κομμάτια του παρελθόντος αλλά και σύγχρονου λογοτεχνικού γίγνεσθαι.
Μέσα απο την ερωτική ιστορία της φοβισμένης γυναίκας με τον καθηγητή, μέσα απο τα στοιχεία της προβοκατόρικης σύγχρονης ιντερνετικής εποχής, αποκαλύπτεται πάλι και πάλι πως η συγγραφέας ζεί με τις λογοτεχνικές εμμονές της, τους ήρωες των βιβλίων που διαβάζει με μανία και πάθος, προσπαθώντας να ταυτίσει στιγμές της ζωής της , κομμάτια του εαυτού της.
Οπως γράφει και πάντα θα γράφει με πιστότητα στο πνευματικό της DNA:
Δες με, μπαμπά, δες, ανεβαίνω ψηλά, ως τους πλανήτες, μπαμπά, κοίτα, πετάω!”
“Μόνο με τα βιβλία ανεβαίνεις ψηλά!”
“Δηλαδή, άμα διαβάζω, θα πετάω;”
Ο αναγνώστης απολαμβάνει ένα ερωτικό θρίλλερ αναμεμειγμένο με κριτική λογοτεχνίας και ατόφια αποσπάσματα εκπληκτικής πεζογραφίας. Πραγματικό καλλιτέχνημα , ένα βήμα πέρα από το λογοτέχνημα.
Ιουστίνη Φραγκούλη-Αργύρη
“…Το λογοτεχνικό σύμπαν της Ελένης Γκίκα δεν είναι ενιαίο αλλά είναι ευδιάκριτο και (ίσως) μοναδικό. Το συνιστούν παιχνίδια της μνήμης, ποιητικός λόγος, αναφορές σε βιβλία, λόγια που δεν βρήκαν διέξοδο, γράμματα ανεπίδοτα…”
Librofilo
“Έρωτας τρομοκράτης ή μήπως η τρομοκρατία του έρωτα; Η Ελένη Γκίκα, παίζοντας με το χρόνο σε ένα λογοτεχνικό ταίρι του ’’Μη αναστρέψιμος’’ κτίζει λέξη-λέξη, πρόταση-πρόταση ένα ψηφιδωτό έρωτα, τρομοκρατίας, βιβλιοφιλίας σε ένα απαράμιλλο καμβά για απαιτητικούς αναγνώστες”.
Reader's – diggest
ΥΓ. Αυτό θα το ξέχναγα, απόκτησα κι άλλο blog, βουαλά:
http://elenigika.psichogios.gr/
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)