«Η ΤΕΤΑΡΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ» της Τιτίνας Δανέλλη, Εκδ. «Αρμός», σελ. 362, τιμή: 16 ευρώ.
Με τριάντα χρόνια εκδοτικής παρουσίας πίσω της και άλλα τόσα δημοσιογραφικής εμπειρίας, με άποψη για ό,τι συμβαίνει στη χώρα της και στον κόσμο και με βαθιά γνώση της υπαρξιακής πληγής που κάποια στιγμή ανοίγει στα στήθη του καθενός, η Τιτίνα Δανέλλη υπογράφει ένα καινούργιο μυθιστόρημα με ό,τι όλα αυτά συνεπάγονται.
«Η τέταρτη γυναίκα» ο τίτλος του. Και οι βασικοί του ήρωες μια παλαίμαχη και παρωχημένη δημοσιογράφος και ένας στρατηγός της ΕΛΑΣ που είναι και δεν είναι ό,τι δηλώνει.
Οι καινούργιες συνθήκες ξεπερνούν και τους δυο. Καθώς και το έγκλημα που είναι μονάχα το πρόσχημα. Η ανθρώπινη ψυχή και οι αντιφάσεις της είναι το πρωτεύον. Και όλα τ’ άλλα ο καμβάς, η αγωνία και το μυστήριο της πλοκής.
Με εξαιρετικά ελληνικά, αυτοσαρκασμό και ζωντανούς και σπαρταριστούς διαλόγους (η συγγραφέας έχει ασχοληθεί και με το θεατρικό έργο), το μυθιστόρημα αποτελεί μια σύγχρονη υπαρξιακή ιστορία. Με τα κεντρικά πρόσωπα σε κομβικά σημεία να κάνουν τον απολογισμό.
Στο πρώτο κεφάλαιο είναι ένας άντρας που φεύγει. Μαζεύει τα πάντα και συμπεριφέρεται σα να πρόκειται για «τελευταία φορά». Αμέσως το σκέφτεσαι πως πρέπει κάτι φρικτό να του έχει συμβεί.
Η επόμενη σκηνή εκτυλίσσεται σε μια τράπεζα. Βρίσκεται εκεί για να σηκώσει το «έχει του». Ώσπου μια σφαίρα που δεν γνωρίζεις αν είναι ή δεν είναι αδέσποτη του αφαιρεί τη ζωή.
Ό,τι ακολουθεί είναι γύρω απ’ αυτόν τον άντρα. Τον Αχιλλέα Δεσύλλα. Και τον περίεργο θάνατό του.
Απασχολεί πρώτα, τον Άγγελο Βλάχο, στρατηγό της ΕΛΑΣ, που ένοιωθε και δεν ένοιωθε να ανήκει την αστυνομία. Αλλά και την δημοσιογράφο Ευγενία Ευγενικού, που ένοιωθε και δεν ένοιωθε να ανήκει στην εφημερίδα της αλλά ποτέ δεν έπαψε ό,τι συμβαίνει γύρω της να την καίει και να την απασχολεί.
Γύρω τους θα στηθεί ένα απίθανο ανθρώπινο γαιτανάκι με άξονα «ένα μεγαλειώδες ανθρωπάκι» τον Λέοντα Βλασσόπουλο. Ο οποίος γοητεύει και παντρεύεται, προδίδει και χωρίζει και ξαναπαντρεύεται, προκόβει στο εξωτερικό με κινήσεις θολές, και επαναπατρίζεται για να μην παντρευτεί η κόρη του τον Αχιλλέα Δεσύλλα.
Ένα ατύχημα για το οποίο ευθύνεται ο Λέων θα φέρει στο μάτι του κυκλώνα ως ηθικό αυτουργό τον Αχιλλέα και το νεαρό κορίτσι στο νοσοκομείο σε κώμα.
Γύρω από την ενοχή ή όχι του Λέοντος, κινούνται οι τρεις γυναίκες της ζωής του. Και αναζητείται η τέταρτη που αποτελεί και το κλειδί.
Η ταυτότητα της οποίας δεν θα μας αποκαλυφθεί παρά μονάχα στην τελευταία σελίδα. Αφού έχουμε προηγουμένως εντρυφήσει αρκετά στην ανθρώπινη ψυχή. Στην αντιφατική φυσιογνωμία του Λέοντος Βλασσόπουλου και στην ανθρώπινη μανία του «έρωτας για τον έρωτα». Στην υπαρξιακή κρίση του Άγγελου Βλάχου και στην ιδεολογική κρίση και το παρελθόν της Ευγενίας Ευγενικού. Στην θανατοφοβία ενός σπουδαίου χειρούργου και στα φαντάσματα που ποτέ δεν παύουν να υπάρχουν μέσα μας. Στην αγάπη που γίνεται μίσος και στην εκδίκηση που μπορεί να σε κρατήσει σε εγρήγορση μια ολόκληρη ζωή.
Στο φινάλε, όλοι είναι και θύτες και θύματα. Κι ο δολοφόνος θα αποκαλυφθεί όπως και η αλήθεια θα φανερωθεί όταν ο Άγγελος Βλάχος έχει πια κάνει στην άκρη.
Θέσεις κλειδιά του βιβλίου, η άποψη του Λέοντος για τον έρωτα: «Βιαζόταν να παντρευτεί, για να γιατρευτεί από τον έρωτά του. Για να χωρίσει… όπως συνεχώς κάνει. Έτσι ώστε να είναι ψυχικά ελεύθερος για να ερωτεύεται! Να παντρεύεται! Να λυτρώνεται!»
Η άποψη των γυναικών του γι’ αυτόν: «Ο άνθρωπος αυτός ήταν ένας επιτηδευμένος φελλός, ένας κοινός ψεύτης, ένας ερωτόληπτος, ένας νάρκισσος, που άνετα θα μπορούσε να καταδικαστεί στη συνείδηση κάποιου φυσιολογικού ανθρώπου για ερωτική αλητεία».
Θέση κλειδί του βιβλίου, η άποψη του φίλου του, σχεδόν άποψη αφηγητή: «Ο Λέων είναι παιδί της ζωής. Και η ζωή είναι και ερωτική. Είναι και επιπόλαια, είναι και εγωιστική και αντιφατική. Και σκληρή και τρυφερή, και θλιβερή και χαμογελαστή. Κυρίως όμως είναι αγενής».
Ένα μυθιστόρημα που απεικονίζει τη σύγχρονη πραγματικότητα. Με μυστήριο και άποψη. Διαρκείς ανατροπές και χαρακτήρες ντοστογιεφσκικής δύναμης και υφής. Στο μεταίχμιο διαρκώς της ζωής που ζούμε και σε εκείνη που επιθυμήσαμε, ελπίσαμε, αγωνιστήκαμε κι αποτύχαμε ή δεν τολμήσαμε το κατώφλι της να το διαβούμε ποτέ. Γραμμένο παρά την αποδοχή του με μια εφηβική και ιδεολογική απολυτότητα και το μαρτύριο του Σίσυφου να εκτυλίσσεται προσωπικά, επαγγελματικά, κοινωνικά, πολιτικά, την κάθε στιγμή.
Κυρίαρχο ερώτημα: «Μήπως ήταν αργά για κάθε αλλαγή, επαγγελματική ή προσωπική;»
Και για τους ήρωες του βιβλίου, συνήθως ήταν αργά.
Εργογραφία:
Η Τιτίνα Δανέλλη (Μαρία Χριστίνα) γεννήθηκε στην Αθήνα.
Σπούδασε Ιταλική Φιλολογία στη Νάπολη και στη Ρώμη.
Εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε πολλά περιοδικά («Ένα» και «Και») και σε απογευματινές εφημερίδες στο ελεύθερο και καλλιτεχνικό ρεπορτάζ.
Επίσης, έγραψε σενάρια για τηλεοπτικές σειρές και έκανε πολλές μεταγλωττίσεις από ξένες ταινίες.
Από το 1985 εργάζεται αποκλειστικά στην εφημερίδα «Ριζοσπάστης».
Έγραψε:
«Ο επιτυχημένος» μυθιστόρημα (Χρυσή Πέννα, 1971),
«Αντιπερισπασμός» μυθιστόρημα (Πνευματική πορεία και Χρυσή Πέννα, 1973),
«Αίθουσα αναμονής» νουβέλα (1974),
«Σερ Γρέγκορι ή Καπετάν Γρηγόρης» (Δώμα, 1986),
«Ένα και ένα κάνουν όσο θες» μυθιστόρημα, σε συνεργασία με τον Μάνο Κοντολέων (Καστανιώτη, 1981),
«Έρως διατηρητέος έως…» θεατρικό έργο, βραβείο ΥΠΠΟ 1993 (Εκδ. «Αρμός»),
«Ο θρήνος της Κλεοπάτρας» (Νέα Σύνορα, 2000),
«Το παιχνίδι του Δικαστή» (Αρμός, 2002),
«Εκ των πραγμάτων» αστυνομικό μυθιστόρημα σε συνεργασία με τον Θανάση Μπαλοδήμα (Περίπλους, 2003).
«Η τέταρτη γυναίκα», αστυνομικό (Αρμός, 2004)
Συμμετοχή στα «Ελληνικά Εγκλήματα» (Καστανιώτης, 2007)
«Ο ταγματάρχης», θρίλερ κατασκοπείας με τον Θανάση Παπαρήγα, (Πύλη, 2007)
ΥΓ. Αφιερωμένο σε όσους «είναι και δεν είναι κάπου», σε όσους «το μαρτύριο του Σίσυφου» γνωρίζουν καλά! Και στην φίλη μου την Τιτίνα, βεβαίως, που τα ξέρει όλα αυτά και τα γράφει τόσο καλά! Με χιούμορ πάντοτε, εφηβική επαναστατικότητα και ήρωες που αναπνέουν σαν εμένα και σαν εσάς! Βιβλίο που αν χάσατε, ψάξτε το! Παραμένει πάντα καινούργιο ένα σπουδαίο βιβλίο, ναι?