Η απόγνωση, σκανδαλώδης για το διαρκές θαύμα

PROUST QUESTIONNAIRE

Ελένη Γκίκα

H συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας απαντάει στο ερωτηματολόγιο του Προυστ λίγο μετά την κυκλοφορία του δωδέκατου μυθιστορήματός της.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΚΕΛΛΑ ΑΝΔΡΙΚΑΚΗ (Lifo)

Ποιος είναι ο ιδανικός αναγνώστης;

Εκείνος που κάνει ένα βιβλίο να αναπνέει. Αναγνωρίζει τη δική του εκδοχή, αντικρίζει ολόκληρη Σαχάρα σε έναν κόκκο άμμου κι εκείνο που θέλεις να πεις σε κάθε σου γραμμή.

Τι κάνετε τα βιβλία που δεν σας αρέσουν;

Μπορεί να μ' αρέσουν αύριο. Τα σέβομαι τα βιβλία (και τον κόπο του άλλου).

Έχετε μια συγκεκριμένη ρουτίνα στη συγγραφή κειμένων;

Η ρουτίνα, προς Θεού, μακριά από τη δική μου ζωή! Θέλω να με εκπλήσσουν όλα τα κείμενα, και τα δικά μου ακόμα πιο πολύ.

Έχετε μια ιεροτελεστία όταν γράφετε;

Πρώτη γραφή, πάντοτε σε ωραία τετράδια με συγκεκριμένο μολύβι, και πάντοτε με το χέρι. Τα πάντα παίζονται στην πρώτη γραμμή, σαν να ακολουθείς τη μουσική ή να τραβάς την κλωστή του κειμένου. Κι ύστερα, η κάθε ιστορία θέλει τη θέση της. Συγκεκριμένη πολυθρόνα (παλιότερα, πάντα, δωμάτια ξενοδοχείου), το ίδιο παράθυρο με θέα εκείνο τον δρόμο στο βουνό.

Πίνετε ή τρώτε καθώς γράφετε;

Ούτε καν ακούω μουσική. Κάποιες φορές με πιάνω να... μιλώ μόνη μου.

Ποια είναι η αγαπημένη σας λέξη;

Ευλογία. Λυγμός. (Κάνει δύο;)

Υπάρχει κάτι που θα αλλάζατε στο τελευταίο σας βιβλίο;

Υπήρξε από κάθε άποψη μεγάλη έκπληξη για μένα και από εκδοτική άποψη, και πολύ τυχερό. Δεν μου ανήκει πια για να το αλλάξω. Αν αρχίσω κάτι τέτοιο, χάθηκα. Στο μεταξύ, έχω αλλάξει κι εγώ.

Πώς προκύπτουν τα ονόματα των ηρώων σας;

Τα διεκδικεί η ιστορία (και ο ήρωας).

Ποιες είναι οι λογοτεχνικές επιρροές σας;

Μπόρχες, Κάφκα, Ντοστογιέφσκι και ξερό ψωμί.

Αν δεν ήσασταν συγγραφέας, τι θα ήσασταν;

Μουσικός ή ζωγράφος. Προδίδεται η αλήθεια λιγότερο, είναι πιο κοντά στον Θεό.

Τι θα αλλάζατε στον τρόπο γραφή σας;

Θα ήθελα να φτάσει εκείνη η στιγμή που να τα πω τόσο απλά και κρυστάλλινα, σαν παιδί.

Τι θα αλλάζατε στον εαυτό σας;

Την απόγνωση. Είμαι φύσει, αλλά όχι θέσει, μελαγχολική. Και το βρίσκω αυτό σκανδαλώδες για το διαρκές θαύμα της ζωής.

Πώς χαλαρώνετε;

Διαβάζοντας και γράφοντας. Κάνοντας περιπάτους στο βουνό που είναι δίπλα μου. Όπως αντιλαμβάνεστε, μάλλον είμαι διαρκώς... χαλαρή.

Με ποιον θα θέλατε να παγιδευτείτε σε ένα ασανσέρ;

Με τον φύλακα- αγγέλό μου, αλλά να μπορώ να τον δω.

Ποιο βιβλίο θα θέλατε να διαβάσετε;

Όσα αγάπησα (το κάνω συχνά) και όσα δεν διάβασα σωστά γιατί δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή.

Ποιο βιβλίο έχετε πει ψέματα πως έχετε διαβάσει;

Της Γεωγραφίας στο σχολείο (γιατί η μαμά μου ήξερε απ' έξω πόλεις, ποτάμια και βουνά). Τώρα, βεβαίως, μετανιώνω οικτρά. Προσπαθώ να επανορθώσω στα ταξίδια.

Πώς προέκυψε η ιδέα του τελευταίου σας βιβλίου.

Από τη Θυσία του Ταρκόφσκι. Με τον βουβό καθηγητή που θέλει να σώσει τον κόσμο και τον Όττο, τον ταχυδρόμο, να μιλά τόσο παρηγορητικά για την Αιώνια Επιστροφή. Και από μια υπόνοια πως ό,τι αξίζει και αγαπήσαμε πολύ δεν γίνεται παρά να βρίσκει κάποιον τρόπο, κάποτε, και να επιστρέφει.