Λευκές νύχτες

Την πλατεία των Δεκεμβριστών την είχα σε καρτ ποστάλ. Τη λεωφόρο Νέβσκι ούτε που ήλπιζα να την διαβώ. Ο Ναός της Αναστάσεως μου άρεσε ακριβώς για τον υπότιτλο: “Σωτηρίας το αίμα”. Αλλά Αγία Πετρούπολη για μένα σήμαινε πάνω απ' όλα Ντοστογιέφσκι και Πούσκιν, ήταν οι εκκλησιές, οι γέφυρες, οι φτωχοί, το πάθος, η ποίηση, η σαλότης και η παραφορά. 'Ηταν εκείνη η καθοριστική μονομαχία, η Άννα Καρένινα ήταν, το τρένο, ο έρως κι ο θάνατος, κι ένα φαινόμενο που δεν συμβαίνει αλλού πουθενά: λευκές νύχτες!
Αλλά επαληθεύει η ζωή, ως φαίνεται, τα πιο βαθιά σου όνειρα. Κι εκεί που ούτε το σκέφτεσαι ξαφνικά λες και ανοίγουν οι ουρανοί.
Αγία Πετρούπολη, η επινοημένη πόλη του Πέτρου, το απόλυτο παραμύθι. Κι εγώ ως Αλίκη σε έναν άλλο αιώνα, κρατώντας τον πρίγκιπα Μίσκιν σε νέα εκδοτική εκδοχή. Κι ακολουθώντας δυο δρόμους, βιώνοντας τα δυο πρόσωπα της Ρωσίας. Του Πούσκιν τον αριστοκρατικά παράφορα ερωτικό και θανατερό και του Ντοστογιέφσκι, τον ταπεινό μετά πάθους και πίστης, που καθαγιάζει μέσα στον χρόνο τον τόσο ιδιαίτερο ρώσικο λαό.
Ξεκινώντας από την έπαυλη της πριγκίπισσας Βολκόσναγια, το τελευταίο σπίτι του Αλεξάνδρου Σεργκέεβιτς Πούσκιν, κάνοντας στάση σε εκείνο το μοιραίο cafe και συνεχίζοντας ως το σημείο της μονομαχίας. Άγγιξα την καρέκλα και το γραφείο του, την τεράστια σπάνια βιβλιοθήκη του, έβαλα τα δάχτυλα στην τρυπίτσα του γιλέκου απ' όπου τον επισκέφτηκε ο θάνατος. Είδα το μπουντουάρ της γυναίκας του, την πίπα και το ρολόι του. Μου έδειξαν που τον απίθωσαν λίγο πριν γίνει αθάνατος.
Στον μεγάλο μου αγαπημένο ανήκε η δεύτερη διαδρομή. Έξω απ' το σπίτι, ένας αστυνομικός χτυπούσε ένα άρρωστο αγόρι. Ανεβαίνοντας τις σκάλες που θύμιζαν έντονα “Έγκλημα και τιμωρία”, το γραφείο του με το πράσινο πανί, το αγαπημένο μπαστούνι του, η τραπεζαρία της οικογένειας, το σαμοβάρι, το φλιτζάνι του, το δωμάτιο των παιδιών. Με εκείνη την χαρακτηριστική παλιά κούκλα και το ξύλινο αλογάκι που τώρα μπορούσα ως και να τα ακουμπώ.
Βγαίνοντας, ο Άγιος Βλαδίμηρος και οι ευσεβείς επαίτες που σταυροκοπιούνται όταν τους ελεείς. Μπορεί και το κεράκι μου να το άναψα εκεί όπου το άναβε κι εκείνος. Ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι που με μεγάλωσε και η Αγία Πετρούπολη που μου χάρισε την πρώτη λευκή νύχτα της, όλη της την ευσέβεια και την ταπείνωση και όλη την τσαρική μεγαλοπρέπεια και χλιδή. Επέστρεψα εντελώς Άννα Καρένινα, όλα όσα πίστευα παραμύθια ήταν αλήθεια και ήταν εκεί.

ΥΓ. Αλλά μετά γύρισα κι έγιναν πάλι παραμύθια.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο Έθνος της Κυριακής. Σήμερα είναι Δευτέρα.