“ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΑ ΔΑΝΕΙΑ” του Πέτρου Μάρκαρη. Εκδ. “Γαβριηλίδης”, σελ. 428, € 17
Και μόνον ο τίτλος προαναγγέλλει την σαφή αναφορά του βιβλίου στην Κρίση. “Ληξιπρόθεσμα δάνεια” ο τίτλος στο καινούργιο αστυνομικό μυθιστόρημα του Πέτρου Μάρκαρη και όπως ο ίδιος ο συγγραφέας μας ενημερώνει πρόκειται για το πρώτο βιβλίο από την “Τριλογία της κρίσης”.
Ξεκινώντας, βεβαίως, κάπως χαρμόσυνα. Για όσους γνωρίζουν, από προηγούμενα βιβλία του συγγραφέα τον αστυνόμο Κώστα Χαρίτο, θα γνωρίζουν ήδη από το “Παλιά, πολύ παλιά”, που διαδραματιζόταν στην Κωνσταντινούπολη ότι η Κατερίνα η κόρη του ετοιμαζόταν να παντρευτεί. Τα “Ληξιπρόθεσμα δάνεια” λοιπόν, αρχίζουν απ' εκείνον τον γάμο. Και ευτυχώς για τον συμπαθή αστυνόμο, ίσα που προλαβαίνει. Αμέσως θ' αρχίσουν μπελάδες και βάσανα. Ένας συνταξιούχος πρώην διευθυντής τράπεζας, βρίσκεται δολοφονημένος στον κήπο του και δη, αποκεφαλισμένος.
Αντιτρομοκρατική και αστυνομία διεκδικούν την επίλυση της δολοφονίας, τα παιδιά του και οι πρώην συνάδελφοι επιμένουν ότι πρόκειται περί ενός θύματος που υπήρξε σχεδόν... τέρας και σα να μην φτάνουν αυτά, πανομοιότυποι φόνοι ακολουθούν λες και πρόκειται για μια άδηλη και αλλόκοτη θεία δίκη.
“Θα ήταν ένα παιχνίδι της μοίρας, αν αυτός που τρομοκρατούσε όλο τον κόσμο, πήγαινε από χέρι τρομοκράτη, αλλά είναι απίθανο” λέει ο Τζον και σηκώνεται. “Το πιο πιθανό για μένα είναι η εκδίκηση. Ψάξτε ανάμεσα σ' αυτούς που πίκρανε, έβλαψε και αδίκησε, κύριε αστυνόμε”...
Κι όλο αυτό, από το στόμα του γιου του θύματος! Στο μεταξύ, περικοπές, ΝΔΤ, ξένες δυνάμεις για την τρομοκρατία στα πόδια τους, χρεοκοπημένοι μικρομεσαίοι και ένας πρώην πρωταθλητής και νυν παραπληγικός, εξπέρ των οικονομικών και του ίντερνετ που μαθαίνει τα οικονομικά ντεσού σε όλους εμάς και φυσικά και τον... αστυνόμο Χαρίτο!
Καθόλου τυχαία η εμπορική επιτυχία του μυθιστορήματος, εφόσον κατορθώνει όσα μέχρι σήμερα δεν έχουν κατορθώσει οι... ειδήσεις! Να μας δώσει να καταλάβουμε τα λάθη, το στάτους κβο και το τί μέλει γενέσθαι.
Το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο και τα ιστορικά κατάλοιπα εξάλλου αποτελούν ένα από τα μεγάλα συγγραφικά ατού του Μάρκαρη. Το δεύτερο και μεγαλύτερο, ο σπαρταριστός χαρακτήρας του αστυνόμου Χαρίτου. Χαριτωμένος και μονοκόμματος, έντιμος και αστείος, με προσωπική ζωή που θυμίζει τη ζωή των ανθρώπων της διπλανής πόρτας. Και όσο για τα τεκτενόμενα;
“Ο δράστης σκότωσε πρώτα έναν συνταξιούχο διοικητή τράπεζας. Μετά, έναν εν ενεργεία διευθυντή ξένης τράπεζας, που είχε και παρελθόν με τα headge funds. Ο τρίτος ήταν στέλεχος διεθνούς οίκου αξιολόγησης, που κυνηγούσε τους επισφαλείς δανειολήπτες των τραπεζών, για να τους ξεκολλήσει τα δανεικά”.
Όσο κι αν φαντάζουν επιστημονική φαντασία και συγγραφική έμπνευση πριν από χρόνια, σήμερα μια χαρά αντικατοπτρίζουν μια ζοφερή καθημερινότητα. Οι διαπιστώσεις και τα διλήμματα, ποικίλα:
“Δεν ήταν τρομοκράτης, όπως πιστεύαμε στην αρχή, αλλά κάποιος που έχει συστήσει μια ομάδα στα πρότυπα της τρομοκρατίας”.
Το κυνηγητό με το δολοφόνο, καρφίτσα στα άχυρα:
“Κοιτάξτε, όλη η Ελλάδα κινείται με δανεικά. Είτε πρόκειται για στεγαστικά είτε πρόκειται για καταναλωτικά, για επιχειρηματικά δάνεια ή για δάνεια διακοπών, τα δάνεια είναι ο μόνος μοχλός που κινεί την ελληνική αγορά. Οι τράπεζες κρατάνε σε ομηρία πάνω από τους μισούς Έλληνες. Τώρα μάλιστα με την κρίση η κατάσταση έχει επιδεινωθεί. Σε κανέναν όμηρο δεν αρέσει η ομηρία του... Συνεπώς, ψάχνετε πάνω από τη μισή Ελλάδα για να βρείτε ποιος όμηρος εκδικήθηκε....”
Η πλοκή, γρήγορη με διαρκείς και επαναλαμβανόμενες ανατροπές, με το ντόπινγκ των αθλητών που μας πληγώνει να ανοίγει δρόμο για ποικίλες όσες εξαρτήσεις. Οι ήρωες, καλοδουλεμένοι και αναγνωρίσιμοι, οι διάλογοι, μέσα από την κωμικοτραγική καθημερινότητά μας. Εν μέσω μιας Αθήνας που ερημώνει, μικρομεσαίων που καταστρέφονται, αλλοδαπών που χρησιμοποιούνται και αυτοκόλλητων και αφισών που προτρέπουν τους οφειλέτες να μην πληρώνουν τα χρέη!
Το φινάλε – ακόμα και για τον συνεπή και φανατικό αναγνώστη του Μάρκαρη, απρόσμενο και έκπληξη και ο ρόλος του θύτη και του θύματος με δυσδιάκριτα όρια και ίχνη. Όποιος θυμάται την καλοσυνάτη, ετοιμοθάνατη γριούλα που καθάριζε ως θεία δίκη ερχόμενη από “Παλιά, πολύ παλιά” σε μια σύγχρονη Κωνσταντινούπολη, θα διαπιστώσει για άλλη μια φορά του πολλαπλούς ετερώνυμους του Πεσσόα σχεδόν ως το-χέρι-της-μοίρας ή ως θεία δίκη.
Ένα απολαυστικά πικρό ανάγνωσμα που αποτελεί τον καθρέφτη της αλλοπρόσαλλης καθημερινότητάς μας.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ:
Ο Πέτρος Μάρκαρης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1937. Σπούδασε οικονομικές επιστήμες στην Αυστρία και εγκαταστάθηκε οριστικά στην Αθήνα το 1964.
Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1965 με το θεατρικό έργο “Η ιστορία του Αλή Ρέτζο”. Μετέφρασε σημαντικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, όπως των Μπρεχτ και Γκαίτε (για πρώτη φορά παρουσιάστηκαν στα ελληνικά και τα δύο μέρη του Φάουστ).
Το 1995 κυκλοφόρησε το πρώτο του αστυνομικό μυθιστόρημα “Νυχτερινό δελτίο”. Ακολούθησαν τα μυθιστορήματα:
“Άμυνα ζώνης” (1998),
“Ο Τσε αυτοκτόνησε” (2003),
“Βασικός μέτοχος” (2006),
“Παλιά, πολύ παλιά” (2008) και
η συλλογή διηγημάτων
“Αθήνα, πρωτεύουσα των Βαλκανίων” (2004).
Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε δεκατέσσερις γλώσσες και κυκλοφορούν σε είκοσι χώρες.
Δημοσιεύθηκε στο Έθνος της Κυριακής
