“το στυλ, όπως και η ποπλίνα, κρύβουν πολύ συχνά κάποιο έκζεμα”

“Η ΠΤΩΣΗ” του Αλμπέρ Καμύ. Μετάφραση: Νίκη Καρακίτσου- Ντουζέ, Μαρία Κασαπάλογλου- Ρομπλέν. Εκδ. “Καστανιώτη”, σελ. 124, € 15

“Όταν δεν έχεις χαρακτήρα, θα πρέπει τουλάχιστον να υιοθετείς μια μέθοδο”, ισχυρίζεται ο Ζαν- Μπατίστ Κλαμάνς, ήρωας της “Πτώσης” του Καμύ αλλά και ο ήρωας της δικής μας εποχής.
Ο Αλμπέρ Καμύ με την “Πτώση” που έγραψε το 1956 στο Αλγέρι, μετά τον “Ξένο” και την “Πανούκλα” ολοκλήρωσε την τριλογία που τον έκανε γνωστό σε όλο τον κόσμο και του χαρίζει το Νόμπελ λογοτεχνίας το 1957. Υποκύπτοντας σε έναν παράλογο θάνατο τρία χρόνια αργότερα, σφραγίζοντας κατ' αυτό τον τρόπο το φιλοσοφικό έργο του και με την ίδια του τη ζωή.
“Τίποτα δεν είναι πιο συγκλονιστικό από το θάνατο ενός παιδιού, και τίποτα πιο παράλογο από το θάνατο σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα”, συνήθιζε να λέει στους φίλους του, μη μπορώντας να διανοηθεί ότι θα του συμβεί στη ζωή.
Στην “Πτώση” ο δικηγόρος Ζαν- Μπατίστ Κλαμάνς, κατορθώνει πάντα να επιπλέει, να είναι μέσα στα πράγματα, ψύχραιμος, γενναιόδωρος και να έχει δίκιο, επιλέγοντας πάντα να στέκεται από την καλή πλευρά της ζωής. Έως τη μέρα που μια γυναίκα θα πνιγεί μπροστά στα αδιάφορα μάτια του στα μαύρα νερά του Σηκουάνα και παρ' ό,τι δεν θα κουνήσει ούτε το δαχτυλάκι του για να σωθεί, από τον ειρωνικό κι απελπισμένο μονόλογό του ο αναγνώστης θα διαπιστώσει ότι αυτό του έχει διαβρώσει ολόκληρη τη ζωή. Τα ίχνη αυτής της διάβρωσης τα αντιλαμβάνεται κανείς εξ' αρχής: “Δεν περνώ ποτέ γέφυρα τη νύχτα. Το 'χω κάνει τάμα. Ας υποθέσουμε ότι κάποιος πέφτει το νερό. Μπορείτε να κάνετε ένα από τα δυο: ή βουτάτε κι εσείς για να τον ανασύρετε και, με τέτοιο κρύο, κινδυνεύετε να πάθετε τα χειρότερα, ή τον εγκαταλείπετε στην τύχη του και, τότε η βουτιά που θα δεν κάνετε σας προκαλεί πότε πότε ανεξήγητους πόνους”. Διότι αρκεί να περάσει κανείς από γέφυρα μια φορά.
Ένα αφηγηματικό αριστούργημα ειρωνείας και ύφους, υπαρξιακής οδύνης και μοναξιάς, όπου ο άνθρωπος εξ αρχής Σίσυφος, δέσμιος του νωθρού χαρακτήρα του και της αλάνθαστης όλο στυλ μεθόδου ζωής, αντιλαμβάνεται πως τελικά η ζωή και η ανθρώπινη ψυχή είναι πέρα απ' το στυλ, ένας καθρέφτης που αποφεύγουμε ή αντικρίζουμε ανάποδα αλλά στο τέλος, η ήττα θα ΄ρθει, δεν γίνεται να αποφευχθεί.
Ένας φιλοσοφικός μονόλογος από έναν αντιήρωα που δεν ξέρει κανείς αν πρέπει να απεχθάνεται τελικά ή να λυπηθεί. Πολλά απ' τα στοιχεία – συμπτώματα εξάλλου είναι ίδια, ειδικά σε αυτή εδώ την εποχή. Και ας αποδεχθούμε επιτέλους ότι ενίοτε “το στυλ, όπως και η ποπλίνα, κρύβουν πολύ συχνά κάποιο έκζεμα”. Και η σκέψη ότι στο κάτω κάτω “ούτε κι αυτοί που μπερδεύουν τα λόγια τους είναι άδολοι”, ας μην μας παρηγορεί.
Ένα βιβλίο- ευαγγέλιο θα μπορούσε να πει κανείς, για πτωτικούς ανθρώπους και για μια πτωτική εποχή.

ΥΓ. Αφιερωμένο εξαιρετικά σε όσους διαθέτουν και τα δυο, ήτοι ποπλίνα και έκζεμα. Θα μου πείτε και ποιος δεν διαθέτει, σε μια εποχή που το “είναι” δεν υπάρχει παρά ως “φαίνεσθαι”, όλα αντικατοπτρισμός, φενάκη, φούσκα χρηματιστηριακή ρε παιδί μου πως να το πω, στυλ. Διότι “η αισθητική (που) είναι ηθική”, είναι άλλο. Και ας μη μπερδευόμαστε (αρκετά μπερδευτήκαμε για να αθωώσουμε και αλληλολιβανίσουμε εαυτούς). Άλλο “Ο άνθρωπος χωρίς ιδιότητες” και άλλο “ο άνθρωπος δίχως πρόσωπο”, ο διαθέτων μόνο... ποπλίνα, ούτε καν στυλ. Ουφ! Μπερδεύτηκα! (σιγά μη μπερδεύτηκα! Μόνο για μια τοσοδά στιγμή). Αμέσως επανέρχεται ο καθείς στην... ποπλίνα του.