“Οιδίποδα να σε πω/ ή Θόδωρο;”

Αν βγω στο δρόμο, έχω συμφωνήσει ν' ακούω στα ονόματα...

“ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1073-2008” του Γιώργου Χρονά. Εκδ. “Οδός Πανός”, σελ. 278, € 18

“Σ' αυτή την κλινική / που βλέπει τη θάλασσα/ γεννήθηκα./ Πρωί Σαββάτου ένα πλοίο έφευγε/ για τη Σαλαμίνα,/ δρόμοι και κτίρια μέσα στον άνεμο/ η σκόνη που φιλούσε τα μέτωπα/ των εργατών της προκυμαίας./ Τώρα μπορείς να δεις τον κόσμο,/ μου είπε η μάνα μου./ Τα πάντα είσαι να κάνεις,/ κανένα πρόβλημα./ Μόνο να μην καπνίζεις” (Διαθήκη, Α).
Βαθύς, κινηματογραφικός, εντόνως υπαρξιακός, μελαγχολικός, με μια χριστιανική σχεδόν χαρμολύπη, ο ποιητής Γιώργος Χρονάς είναι ο ποιητής της μαγικής καθαγιασμένης καθημερινότητας και του ανθρώπου.
“Γεννήθηκες 3 κιλά και 50 γραμμάρια
Ψηλά σε σήκωσαν οι νοσοκόμες/ να δεις τη θάλασσα./
Όταν ήρθες πάλι δίπλα μου/ ίσα που ανέπνεες./ Σε πήρα στο στήθος μου./ Οιδίποδα να σε πω/ ή Θόδωρο;” (Διαθήκη, Β)
Άμεσος, συνήθως πρωτοπρόσωπος και προσωπικός, εκείνος που αφηγείται, εντούτους οικουμενικός, όλα είναι εδώ και είναι δίπλα, φως και σκοτάδι. Το όλον στο ελάχιστο, πώς αλλιώς...
“Τώρα πια τ' απογεύματα δεν έχω όνομα
Αν βγω στο δρόμο, έχω συμφωνήσει ν' ακούω στα ονόματα
Αλέξανδρος, Αλέξιος, Αλέξης, Βασίλειος, Γεράσιμος,
Γρηγόρης, Ραχήλ, Δημήτριος, Γιάννης, Λεωνίδας,
Νίκος, Μιχάλης, Μάρθα, Κωνσταντίνος, Μανώλης” (Απαγορευμένο ερωτικό τραγούδι Χριστουγέννων).
Στο συγκεντρωτικό τόμο “Τα ποιήματα 1973- 2008” περιλαμβάνονται οι συλλογές: “Βιβλίο 1 (1973), “Οι λάμπες” (Πολύτροπον 1974), “Τα μαύρα τακούνια” Εγνατία – Τραμ, 1979), “Ο αναιδής θρίαμβος” (Οδός Πανός, 1984), “Κατάστημα νεωτερισμών” (Οδός Πανός 1997) και αδέσποτα συλλογών (1997-2008).
Αλεξάνδρεια, Πέραμα, οι εβραίοι της Νέας Υόρκης και ο οξυγονοκολλητής από την Βηρυττό, τα χωριά της Μακεδονίας, η Γένοβα, το χαμάμι του Μουχτάρ Πασά και η Μαίριλιν Μονρόε, ο ποταμός ο Λούσιος και οι άνεμοι των Ινδιών, η Αφροδίτη. Μια Λόλα, ο Λουκάς, ο Γιάννης, Αιγύπτιοι, στρατιώτες των Θηβών συναντιούνται σε κατάστημα νεωτερισμών, στο αστυνομικό δελτίο και στο Χριστό στα Σπάτα. Ο Άγγελος της Εσπέρας και ο Παζολίνι στην Αθήνα.
Ποίηση σπαρακτική, ιαματική, έπλεη συναισθήματα, ποιητική αισθητική, εικόνες. Μαγικές μέσ' στην κρυστάλλινη καθαρότητα του βλέμματος και των αισθημάτων. Φιλόστοργες και για τούτο αναστάσιμες ακόμα και “στο πάλκο του θανάτου”.
Πόρνες, άνθρωποι της βιοπάλης και της διπλανής πόρτας, λαικά παιδιά, καλλιτέχνες που κάηκαν απ' τα πολλά τους ταλέντα, συναντιούνται στους στίχους του αβίαστα, σαν ανάσα, εν τούτοις, δοξαστικά. Εν πλήρη δόξη, με το φωτοστέφανου ενός μοναχικού καθημερινού αγίου.
“Εκείνοι που γεννήθηκαν για ν' ανήκουν στον Κάτω Κόσμο
δε θ' αγαπηθούν όσο και να το γυρεύουν, δε θα υπάρξουν ποτέ
παρά σε κάτι μικρές στο χρόνο ιστορίες ασήμαντες.
Ένα πρωί θ' ακουστεί ο δικός τους θρήνος στο δρόμο
με τα κόκκινα ρόδα θα φύγουν για τον Κεραμεικό- μάνες μαύρες,
φίλοι μαύροι, τυφλοί οργανοπαίχτες”,
ανασταίνονται στις σελίδες τους με το αρχετυπικό τους πρόσωπο εν πλήρη καθημερινή δόξη, στη ποιητική δουλειά του Χρονά που έτσι δημιουργεί ποίηση: καθώς ανασαίνει και σ' όλες του τις εκφράσεις.
Άλλοτε σε μικρή φόρμα και κάποιες φορές με μορφή πεζογράγουδου ή σε μεγάλα ποιήματα, σα μαχαιράκι ο ρυθμός και οι λέξεις του, οι έννοιες, καθαρτήριο όπου πονά ο θεάνθρωπος στον πτωτικό μόχθο της ημέρας.
Επειδή: “Έτσι μας θέλουν οι Μούσες/ μόνους με άστοχες κινήσεις/ βλέψεις νεκρές/ επιθυμίες, βροχές/ ομίχλες που δεν μας καλύπτουν/ Με καμπαρντίνες παλιές/ παλτά που μυρίζουν ναφθαλίνη/ Με περασμένες μουσικές”...
Σαν μουσική τη νύχτα, όλος ο τόμος. Με εκείνο το “Όχι δεν πρέπει να συναντηθούμε/ πριν από τη δύση του ήλιου” να έρχεται από μακριά. “Στην αίθουσα των κατόπτρων” Οι γυναίκες στα ποιήματα (Ρόζα, Ρέα, Βιολέτα) θα πρέπει να του χρωστούν ευγνωμοσύνη.


ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ-
ΕΡΓΑ ΤΟΥ:

Ο Γιώργος Χρονάς γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1948 στον Πειραιά.
Από το 1973, που εμφανίστηκε στα γράμματα, έχει εκδώσει δεκαοχτώ βιβλία με ποιήματα, πεζά, θέατρο.
Ξεκίνησε από το Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, επί Μάνου Χατζιδάκι, το 1979, παρουσιάζοντας την εκπομπή “Οδός Πανός 17”, έως σήμερα που παρουσιάζει το “Ξενοδοχείο Βαλκάνια”.
Εργάστηκε επίσης στο Πρώτο και το Δεύτερο Πρόγραμμα.
Ποιήματα και πεζά έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Εκατό τραγούδια του έχουν μελοποιηθεί από Έλληνες συνθέτες.
Εκδίδει από τον Φεβρουάριο του 1981 το περιοδικό “Οδός Πανός”, τις ομώνυμες εκδόσεις, καθώς και τις Εκδόσεις “Σιγαρέτα”.
Δημοσιογραφεί κατά καιρούς σε περιοδικά κι εφημερίδες,
την χρονιά που μας πέρασε ανέβηκε (και συνεχίζεται) με τεράστια επιτυχία το θεατρικό του “Η γυναίκα της Πάτρας”.
Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.