24/12/12

To bolero του Ραβέλ για την αιώνια επανάληψη

H ζωή σε 40 ερωτήσεις: Ελένη Γκίκα
Η συγγραφέας απαντάει στο ερωτηματολόγιο του Προυστ για το Lifo.gr. Επιμέλεια: Μίνα Καλογερά. Πηγή: www.lifo.gr


οια είναι η εικόνα που έχετε για την απόλυτη ευτυχία;
 
Όλος ο κόσμος μια τεράστια βιβλιοθήκη που υπόσχεται…


- Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας;

Ο φόβος του Φόβου. Δευτερότριτο, μάταιο συναίσθημα. Και το να μη φοβούνται και να πονούν τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, και – είναι πολλοί- αυτοί που αγαπάω.

- Ποιο εν ζωή πρόσωπο εκτιμάτε περισσότερο;

Την υπέροχα γενναία μαμά μου. Άργησα να την γνωρίσω μέσα στις απίστευτες κόντρες μας, αλλά είμαι πια τόσο υπερήφανη.
 
- Σε ποιο πράγμα προδώσατε τον εαυτό σας και μετανιώνετε περισσότερο γι’ αυτό;

Στο ότι δεν φεύγω εγκαίρως! Αφήνω περιθώρια και περιθώρια και περιθώρια, ελπίζοντας. Αφού ό,τι είναι για να φανεί, συνήθως απ’ την αρχή φαίνεται, προς τι ο μάταιος μόχθος;

- Για ποια προδοσία του εαυτού τους οικτίρετε τους άλλους;.

Για το ότι ζουν από την ατολμία τους, ζωή ερήμην. Το να ζεις την ζωή ενός άλλου επειδή φοβήθηκες, είναι σχεδόν κατάρα.

- Ποιο εν ζωή πρόσωπο σιχαίνεστε περισσότερο;

Είμαι του οίκτου και όχι της απέχθειας. Έχω βέβαια πολλούς να λυπάμαι.

- Ποιο είναι το αγαπημένο σας απόφθεγμα;

Ήμουν ο Όμηρος, σε λίγο θα είμαι Κανένας σαν τον Οδυσσέα. Μπόρχες, κανείς άλλος δεν περιγράφει τόσο σοφά έναν κύκλο ζωής.

- Τι νοσταλγείτε περισσότερο;

Τις στιγμές με τους αγαπημένους μου που έφυγαν και δεν τις χόρτασα, και δεν τους χόρτασα. Αυτό το «έχουμε καιρό», μεγάλη βλακεία.

- Ποιο είναι το πιο εξωφρενικό πράγμα που έχετε κάνει;

Άφησα ό,τι είχα και δεν είχα και έφυγα με ένα εικοσάρικο στη τσέπη στα είκοσι πέντε μου (γάμο, δουλειά, βιβλιοπωλείο). Κι αυτά δεν τα κάνουν «τα κορίτσια από σπίτι», το τελευταίο αυτό για να διαφανεί η δυσκολία. Φαίνομαι άνθρωπος- δέντρο, αλλ’ είμαι της φυγής μέσα μου- μέσα μου.

- Ποιο είναι το αγαπημένο σας ταξίδι;

Στην Αγία Πετρούπολη. Για τον Ντοστογιέφσκι. Κλείνω τα μάτια κι είμαι στην τραπεζαρία, στο γραφείο. Σχεδόν αγγίζω την κούκλα και το αλογάκι των παιδιών, βλέπω το χαλί, τις σκάλες, τον δρόμο…

- Ποια θεωρείτε την πιο υπερεκτιμημένη αρετή;

Την επιδεξιότητα. Σχεδόν την απεχθάνομαι. Με ενοχλούν οι άνθρωποι που τα πολυκαταφέρνουν. Έχω μεγάλη αδυναμία στους αδέξιους.

- Ποιο είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό σας;

Η τεράστια υπομονή και η ανοχή, «άσε, θα δείξει», ακόμα.

- Ποιο χαρακτηριστικό προτιμάτε περισσότερο σε κάποιον;

Την καλοσύνη από επιλογή. Την γενναιοδωρία.

- Τι θεωρείτε πιο σημαντικό στους φίλους σας;

Το ένα τους πρόσωπο. Το ότι είναι αυτό που είναι. Θεωρώ δευτερότριτο τα πολλά πρόσωπα.

-Ποια είναι η καλύτερη συμβουλή που σας έχουν δώσει;

«Να είσαι ευαίσθητη με τους άλλους και όχι με την πάρτη σου» της μάνας μου. Κι εκείνο το αλησμόνητο «ε και;» ενός άντρα.

- Πότε κλάψατε για τελευταία φορά;

Προχθές, που πέθανε ο μπαμπάς του Χρήστου. Γελάω πολύ κι ίσως γι’ αυτό και να είμαι κλαψιάρα.

- Ποιος είναι ο μεγαλύτερος μύθος για τη διασημότητα;

Η ευτυχία. Είναι περίεργο τρένο, όποτε θέλει σε καταδέχεται.

- Διαλέξτε πέντε λέξεις που περιγράφουν τον εαυτό σας;

Εύπιστη, βιβλιομανής, καθηκοντόπληκτη, υπερβολική, σπάταλη μέχρι αμαρτίας σε όλα (και στα συναισθήματα).

- Ποιοι είναι οι δύο καλύτεροί σας φίλοι;

Η Μάρω κι ο Γιάννης. Μ’ αγαπούν κι είναι στο πλάι μου όσο ζαβή και να είμαι. Να πω τρεις; Και η Αρετή. Είναι μεσ’ στο κεφάλι μου και έτσι μπορεί κι επιμελείται τις ιστορίες.

- Ποια μουσική θα θέλατε να παίξουν στην κηδεία σας;

Το Bolero του Ραβέλ γι’ αυτή την αιώνια επανάληψη που ανεβοκατεβαίνει. Ή κάποια από τις μουσικές της Καραίνδρου που είναι ένας διαρκής αποχαιρετισμός. Μαχαιράκια που σφάζουν και αγαλλιάζουν.

- Τι θεωρείτε ως έσχατο βαθμό δυστυχίας;

Τους άφιλους. Τους πραγματικούς φίλους μας τους αξίζουμε ή δεν τους αξίζουμε, είναι ο καθρέφτης μας. Χωρίς αυτούς είμαι η Καμία.

- Πού θα θέλατε να ζείτε;

Είμαι άνθρωπος… δωματίου. Κι αυτό το δωμάτιο θα μπορούσε να είναι παντού. Καλά είναι κι εδώ όπου είναι. Αλλ’ έτσι ή αλλιώς χρειάζομαι ελάχιστα. Που όσο περνούν τα χρόνια, όλο και λιγοστεύουν.

- Ποια είναι η αγαπημένη σας απασχόληση;

Ε, το διάβασμα. Μέχρι τελικής πτώσης! Δλδ σχεδόν γίνομαι γραμματοσειρά και μπαίνω στη σελίδα.

- Σε ποιες περιπτώσεις λέτε ψέματα;

Για να μη πονέσω τον άλλον, σταθερά. Σε περίπτωση αρρώστιας, στο φινάλε δεν ξέρεις!

- Τι απεχθάνεστε περισσότερο στην εμφάνισή σας;

Το ό,τι εκείνο που αισθάνομαι φαίνεται! Κοκκινίζω, πρασινίζω, μαυρίζω… δεν μπορώ να κρύψω πια τίποτε. Αλλ’ όσο περνά ο καιρός κι αυτό πια δεν με νοιάζει. Και την τάση μου να αυξομειώνονται τα κιλά μου. Αλλά τώρα ούτε κι αυτό με πειράζει.

- Ποιες λέξεις ή φράσεις χρησιμοποιείτε υπερβολικά;

«Υπέροχο», «μάτια μου», «εντελώς μυθιστορηματικό»… αλλ΄ έτσι είναι. Δεν είναι;

- Τι ή ποιον αγαπάτε περισσότερο στη ζωή σας;

Την Νεφέλη τη βαφτιστήρα μου. Για κείνη θα έδινα και τη ζωή μου.

- Για ποιο πράγμα μετανιώνετε περισσότερο;

Για τα ταξίδια που δεν έκανα μ’ έναν άντρα που πέθανε. Για τις βόλτες που δεν τις χόρτασα όσο θα ήθελα με τον μπαμπά μου.
 
- Πότε και πού υπήρξατε ευτυχισμένη;

Όταν κρατώ στην αγκαλιά μου την κοιμισμένη Νεφέλη. Όταν διαβάζω. Δλδ είμαι ακόμα και μάλλον έχω βρει και τον τρόπο να υπάρξω σ’ αυτή τη ζωή ευτυχισμένη.

- Ποιο ταλέντο θα θέλατε να είχατε;

Επιδέξια χέρια! Εκτιμώ πολύ αυτούς που πιάνουν τα χέρια τους! Δλδ ζυμώνουν, φυτεύουν, κουρεύουν, ζωγραφίζουν, κάνουν ρούχα, κοσμήματα… προσπαθώ βέβαια…

- Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;
Ντοστογιέφσκι, Μπόρχες, Τόμας Μαν, Κάφκα, Μαγιακόφσκι, Έμιλυ Ντίκινσον, Κάρεν Μπλίξεν, Βιρτζίνια Γουλφ, Γιόκο Ογκάουα, Πρεβέρ για την ποίηση της καθημερινότητας. Ειδικά οι δυο πρώτοι είναι η ζωή μου, Τους χρωστώ, πώς το λένε.

- Ποιος είναι ο αγαπημένος σας φανταστικός ήρωας;
    Ο πρίγκιπας Μίσκιν από τον «Ηλίθιο». Μου προκαλεί δέος η απόλυτη καλοσύνη. Κι ο Καθηγητής στη «Θυσία» του Ταρκόφσκι.

- Ποιοι είναι οι πραγματικοί ήρωες σας;

Εκείνοι «που δημιουργούν στα όρια της εξάντλησης, αυτοί που λυγίζουν κάτω απ’ το βαρύ μόχθο, που είναι κιόλας τσακισμένοι και στέκουν, ωστόσο, ορθοί» όπως υποστηρίζει ο Άσσενμπαχ στον «Θάνατο στη Βενετία». Εκείνοι που «παρά τούτο» σχεδόν αγγίζουν το μεγάλο.
- Ποια είναι τα αγαπημένα σας ονόματα;

Όλγα, Αντιγόνη, Αριάδνη κι Ορέστης. Τα πρώτα, δυνατά, ο τελευταίος ευάλωτος. Αλλά το εθνικά οικογενειακό μας όνομα είναι Σπυρίδων. Για άπειρους λόγους κι ανεξερεύνητους.

- Τι απεχθάνεστε περισσότερο;

Την αλαζονεία και την κακία, τα θεωρώ βλακεία. Κανείς δεν ξέρει πότε σώζεται το καντήλι του και τι τον περιμένει στη γωνία, κι όσο για την κακία, ε αρκεί ο προσωπικός σταυρός μας, έτσι δεν είναι;

- Ποια είναι η παρούσα διανοητική σας κατάσταση;
Χαρμολύπη. Σα να περνάμε καθαρτήριο. Η αίσθηση ότι ζούμε σε σημαντικότατη εποχή που απευχόμαστε.

- Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στον εαυτό σας, τι θα ήταν αυτό;
Αυτή την αίσθηση της βαθύτατης λύπης που ώρες- ώρες αγγίζει τα όρια της μελαγχολίας. Να πίστευα περισσότερο. Να, αυτό θ’ άλλαζα. Την πίστη. Θα’ θελα να ‘ταν ακλόνητη.
 
- Aν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στην οικογένεια σας, τι θα ήταν αυτό;
Θα εξαφάνιζα και την ελάχιστη αίσθηση φόβου. Μάταιο συναίσθημα, ποτέ δεν συνέβη ό,τι φοβήθηκα, και εκείνο που δεν αντέχω, θα το ξαναπώ, είναι τους αγαπημένους μου, φοβισμένους.

- Ποια θεωρείτε τη μεγαλύτερή σας επιτυχία;
Τους φίλους μου. Το ό,τι έζησα και ζω όπως μου πάει. Την δική μου ζωή, γι’ αυτό και φτάνω χωρίς να βαρυγκομώ στο ταμείο.

- Αν μπορούσατε να διαλέξετε πώς να επιστρέψετε στη ζωή, τι θα θέλετε να είστε;

Βιβλιοθηκονόμος σε μια βιβλιοθήκη μικρής πόλης. Για τα βιβλία και τους ανθρώπους της πόλης.


H Ελένη Γκίκα είναι συγγραφέας δημοσιογράφος και βιβλιοκριτικός. Μέσα στο 2013 θα κυκλοφορήσουν ,το μυθιστόρημα «Το bolero δεν ήταν του Ravel» και το παραμύθι «Η ζωγραφιά που ταξιδεύει» από τις εκδόσεις «Καλέντη». Πηγή: www.lifo.gr