“ΚΩΜΩΔΙΑ” του Αχιλλέα Κυριακίδη. Εκδ. “Πόλις”, σελ. 63, € 9
“Είστε ο κύριος Δ.Χ; Υπό άλλες συνθήκες, θ' απαντούσε αμέσως, η ερώτηση ήταν εύκολη, εντός ύλης, την είχε διδαχθεί' τώρα, όμως, σαν να 'χε υποστεί μιαν ακραία κρίση ταυτότητας, έδωσε λίγο χρόνο στο μυαλό του να κοντοσταθεί, να συγκαλέσει τους νευρώνες του, να εντείλει μιαν εξίσου άγνωστη φωνή να πει Ναι”.
“Ζούμε ένα όνειρο μέσα σε όνειρο”, σαιξπηρικός, μπορχικός, καφκικός μα πάνω απ' όλα απαράμιλλα... Κυριακιδικός, ο Αχιλλέας Κυριακίδης, μεγάλος στυλίστας, στη καινούργια του νουβέλα “Κωμωδία” συγκεντρώνει όλη την ανθρώπινη κωμωδία μέσα σε ένα λογοτεχνικό παιχνίδι που θυμίζει την Αλίκη και τους Καθρέφτες.
Ο ήρωάς του Δ.Χ. Δημόσιος υπάλληλος άχρωμος κι άοσμος κατ' αρχάς, διανοούμενος χωμένος στα βραβειάκια του και στις κρυφές προδοσίες του κατόπιν, βαλκανιολόγος που μασά τα λόγια του και άλλα λέει κι άλλα εννοεί στη συνέχεια και μετανάστης φυγάς εκ Πρεμετής τελικά, ζει όπου ζούμε αλλά με την δυνατότητα των πολλαπλών διαδρομών που εξασφαλίζει για τους ήρωες, τον συγγραφέα αλλά και για τον αναγνώστη η λογοτεχνία.
“Αυτό, λοιπόν, είναι η λογοτεχνία, αν θες να μάθεις: το αίμα των γεγονότων, είπε ο Δ.Χ. κι έφερε το χέρι δίπλα στο δεξί του φρύδι, εκεί όπου θα μπορούσε να είναι μια μικρή ουλή αλλά δεν ήταν”.
Τα σταθερά, σ' αυτήν την ως κινούμενο άμμο, τελικά, ιστορία του κόσμου, μια ουλή στο πρόσωπο, ένα αμάξι που καίγεται, ο Παπαδημητρακόπουλος άλλοτε άνθρωπος κι άλλοτε δρόμος, φυσικά ο Δ.Χ. που αλλάζει πρόσωπο και προσωπείο σαν το φίδι τα πουκάμισα και βεβαίως ο τηλεφωνητής. Απειλητικός στην αρχή, ως το άγνωστο που πάντα τρομάζει και ενοχλεί και άκρως γελοίος και σαρκαστικός στο φινάλε.
Το μεγάλο ζητούμενο, οι χρόνοι του ρήματος ζω, “θέλεις να ζήσεις” και “αν θέλεις να έχεις ζήσει” όπου και βρίσκεται το... κουμπί και το κλειδί και ο όντος χρόνος. Πάντα αεί υπάρχον και αενάως κινούμενο παρελθόν, μέλλον ως χαμαιλέων, Αλλά ποτέ θεικό ή έστω ανθρώπινο, στο φινάλε, παρόν. Παρά μόνον, στον χάρτινο ήρωα ή στην χάρτινη ιστορία.
“Δεν θα μάθουμε ποτέ τι σκατά νομίζουμε ότι κάναμε κοιτάζοντας μπροστά, τι σόι ζωή πιστέψαμε ότι έστρωναν για μας τόσες επαναστάσεις, τόσοι θάνατοι, πολλοί νεκροί ρε φίλε, όποιος πρόλαβε έζησε, αυτά έλεγε ο καθηγητής Φιλοσοφίας της Ιστορίας μια νύχτα που ο Δ.Χ. τον κοίταζε από τα ρηχά μιας ήπιας μέθης και σώπαινε σιωπή μεγάλη, τη νύχτα που απ' το διπλανό δωμάτιο η Αριάδνη τον κρυφάκουσε να λέει Κι αυτή η συνείδηση να θέλει να πει όχι, μια φορά να πει όχι αλλά πού, έρχεται αυτό το γαμημένο ναι που δεν το καταδέχονται ούτε οι υποσημειώσεις, κι ύστερα τη φωνή του Δ.Χ. Που δεν την είχε ξανακούσει έτσι απότομα νηφάλια, Ναι αλλά η μεγάλη λογοτεχνία γράφτηκε με τα ναι,...”
Κινηματογραφικός, παιγνιώδης, είρων, σαρκαστικός και αυτοσαρκαστικός, ατμοσφαιρικός, αινιγματικός, ανατρεπτικός, αλληγορικός, ο συγγραφέας κατορθώνει μέσα σε μόλις 61 σελίδες να περικλείσει όλη την ανθρώπινη παρελθούσα και πρόσφατη, κοινωνική, ψυχολογική και υπαρξιακή μας ιστορία. Την πεμπτουσία της λογοτεχνικής ικανότητας να δίνει σχήμα και υπόσταση στην άβυσσο, να βάζει σε τάξη το χάος.
Μια ιστορία που γίνεται η ιστορία που θέλετε. Με αίνιγμα που απαιτεί την... λυτική, μορφοποιητική, καταλυτική, ματιά του εκάστοτε αναγνώστη του.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ:
Ο Αχιλλέας Κυριακίδης γεννήθηκε το 1946 στο Κάιρο. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει εκδώσει δώδεκα βιβλία με διηγήματα, μικρά πεζά και δοκίμια (κινηματογραφικά και φιλολογικά), έχει γράψει τρία σενάρια που γυρίστηκαν σε ισάριθμες κινηματογραφικές ταινίες μεγάλου μήκους, και έχει σκηνοθετήσει επτά ταινίες μικρού μήκους σε δικά του σενάρια.
Το 2004 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για τις “Τεχνητές αναπνοές”, το 2007 με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης, για τη μετάφραση των πεζογραφικών “Απάντων” του Χόρχε Λουίς Μπόρχες (στην οριστική έκδοση των Ελληνικών Γραμμάτων) και με το “Διεθνές Βραβείο Καβάφη Μετάφρασης, στο πλαίσιο των Καβάφειων 2007, και το 2009 με το Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης Γαλλόφωνης Λογοτεχνίας του ΕΚΕΜΕΛ, για τη μετάφραση του μυθιστορήματος “Στο cafe της χαμένης νιότης” του Πατρίκ Μοντιανό.
Κυκλοφορούν πάνω από σαράντα πέντε μεταφράσεις του έργων συγγραφέων όπως οι Μπόρχες, ο Περέκ, Ροθ, Σεπούλβεδα, Φουέντες, Κενό, Φραμπέτι κ.ά.
Έχει γράψει τα βιβλία: “Τεχνητές αναπνοές”, “Ο καθρέφτης του τυφλού”, “Μικρή περιοχή”, “Διαφάνεια”,
“Ο Ναπολέων Αστός σε νέες περιπέτειες”,
“Στοιχεία ταυτότητος”, “Η συνέχεια επί της οθόνης”,
“Ο πληθυντικός μονόλογος”, “Διεστραμμένες ιστορίες”¨,
“Μουσική” και “Ψευδομαρτυρίες”.
Ελένη Γκίκα
Δημοσιεύτηκε στο Έθνος της Κυριακής
