H ίσαλος γραμμή της ζωής μας

«ΘΑΜΜΕΝΑ ΜΥΣΤΙΚΑ» της Ρουθ Ρέντελ, Μετάφραση: Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος, Εκδ. «Μεταίχμιο», σελ. 384, τιμή: 19 ευρώ.

«Η ζωή δεν είναι παρά μια διαδικασία μετατροπής ζωηρών μικρών κουταβιών σε ψωριάρικα παλιόσκυλα, και ο άνθρωπος τίποτε άλλο παρά ένα όργανο μετατροπής του κόκκινου κρασιού Σιράζ σε ούρα».
Με αστυνόμους και επιθεωρητές που συνομιλούν ανταλλάσσοντας ατάκες από τον Ισαάκ Ντίνεσεν (Κάρεν Μπλίξεν) όπως αυτό- απόσπασμα που θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως… η κεντρική ιδέα του βιβλίου, η Ρουθ Ρέντελ κτίζει με αφάνταστη μαστοριά ένα, στη βάση του, βιβλιοφιλικό θρίλερ.
Η αγάπη της προς τα βιβλία, εξάλλου, πασιφανής:
«Η οργή έχει και τα προνόμιά της, όπως λέει ένας ήρωας του Σαίξπηρ» (φράση από τον Κόμη του Κεντ στον βασιλιά Ληρ).
«Η δόξα είναι το κεντρί που το αθώο πνεύμα ανυψώνει» (στίχος του άγγλου ποιητή Τζον Μίλτον).
Όλα διαδραματίζονται σε μια επαρχιακή κωμόπολη στην βρετανική εξοχή και ξεκινούν από μια… ρομαντική παράνομη βόλτα στο δάσος, του Τομ Μπέλμπουρι με την Χάνι, σκυλί ιδιοφυές που διέθετε το… χάρισμα να ανιχνεύει μανιτάρια γένους Tuber, ήτοι τρούφες που συνήθως μοσχοπουλούσε. Αλλά αυτή τη χρονιά, το χωράφι του γερο Γκρίμπλ, επιφύλαξε εκπλήξεις. Ένα… ανθρώπινο χέρι αντί τρούφας!
Ο επιθεωρητής Γουέξφορντ και η ομάδα του θα χρειαστεί να τραβήξουν πολλά, μέχρι να βγάλουν μιαν άκρη.
Ο σημερινός κάτοχος του χωραφιού, Τζον Γκριμπλ, αρνείται πεισματικά απ’ την αρχή να συνεργαστεί. Κι η τάφρος που είχε ανοιχτεί, προσμένοντας για να χτίσει τα τέσσερα κτήρια, κλείστηκε εδώ και πολλά χρόνια εν μια νυκτί, μετά την άρνηση που έλαβε ο ιδιοκτήτης του από την πολεοδομία.
Οι γείτονες, μοιάζουν σχεδόν να αγνοούν και να τον αγνοούν. Και τα αρχεία των εξαφανισμένων μετρούν μόνο έτη επτά, ενώ ο θαμμένος σκελετός έντεκα χρόνια.
Και σα να μη φτάνει αυτό, ανακαλύπτεται κι έτερο πτώμα (επτά ετών) στο παράσπιτο, μέσ’ στο κελάρι.
Ο Τζον και η Κάθλιν Γκριμπλ δηλώνουν άγνοια θυμωμένοι με τους πάντες.
Οι Τριντάουν, ένα περίεργο… ζεύγος μετά δυο συζύγων (η τέως κυρία Τριντάουν συνυπάρχει αρμονικότατα με την νυν κυρία Τριντάουν) και ο ετοιμοθάνατος διάσημος συγγραφέας είναι μια κάποια λύση, εφόσον γειτονεύουν με το χωράφι και μοιάζουν να μην… αγνοούν τα πάντα, τουλάχιστον οι δυο κυρίες απ’ τις οποίες ξεφεύγουν πολλά.
Οι πρώτες αχτίδες φωτός θα ξεχυθούν τυχαία από μια… εφημερίδα.
«Εξαφανίστηκε χωρίς ίχνη» ο τίτλος. Και ο υπότιτλος: Ο χαμένος πατέρας. Προδημοσίευση από το βιβλίο της Σελίνα Χέξαμ για τον εξαφανισμένο εδώ και έντεκα χρόνια, πατέρα.
Η συγγραφέας ξετυλίγει τον μίτο της ιστορίας με δεξιοτεχνία. Πατώντας από αίνιγμα σε αίνιγμα και μυστήριο σε μυστήριο, ενώνει πόλεις, επαρχίες, γεγονότα, πρόσωπα και εποχές.
Στο μεταξύ, οι «ένοχοι» ανακαλύπτονται ενώ είναι ήδη… νεκροί ή με το ενάμιση πόδι ήδη στην ενοχή ή στο επέκεινα. Αόρατα νήματα συνδέουν με τρόπο αριστοτεχνικό τους πρωταγωνιστές (η κόρη του Γουέξφορντ θα παίξει στον «Χαμένο Παράδεισο» του Τριντάουν) και μέσα σε όλα αυτά, θα τεθεί και το μείζον ζήτημα της κλειτοριδεκτομής των Σομαλών που ζουν στην Βρετανία.
Ο… χαμένος παράδεισος θα αποδειχθεί τελικά, το… χαμένο κλειδί και η λύση που ήταν κυριολεκτικά κάτω από τη μύτη τους, θα φανεί λίγο πριν από το τέλος.
Στο μεταξύ, ο αναγνώστης θα έχει απολαύσει: την γριφώδη και ατμοσφαιρική αφήγηση. Τους αντιφατικούς και πολυδαίδαλους χαρακτήρες. Διλήμματα εθνικότητας, παράδοσης και προβληματισμούς μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας που ηθελημένα ή αθέλητα συμβιώνει. Συγγραφικούς και ηθικούς περιορισμούς και το ζήτημα της πνευματικής κλοπής και ιδιοκτησίας. Συγγραφικές εμμονές, έρευνες και παραλλαγές γύρω από το αυτό θέμα.
Το αποτέλεσμα, μια ιστορία που κινείται σε δυο επίπεδα: στο παρόν και στα κρυμμένα μυστικά που ξεθάβονται σαν αρχαία χώρα.
Η συγγραφική μαεστρία αφορά ακριβώς το… τράβηγμα του πέπλου: αργά και έξυπνα, σχεδόν ιδιοφυώς, με επίκεντρο πάντα τα ανθρώπινα πάθη και λάθη. Την επιβίωση και την δόξα, την διαδικασία αυτής καθ’ εαυτής της γραφής. Εφόσον τα πάντα στριφογυρίζουν σε μια ήδη… γραμμένη, χαμένη ιστορία.
Κι όσο για το ζητούμενο, θα απομείνει η αλήθεια. Τόσο πολύ δαιδαλώδης και πολυσύνθετη κι αυτή! Ζούμε εξάλλου σε μια εποχή που όλο και εκλείπει το άσπρο-μαύρο.
Κι όσο για την αλήθεια, αντικρίζει το φως του ήλιου, πάντα:
«Η μέρα που εκείνος έφυγε παραμένει πολύ ζωντανή στο μυαλό μου και όχι μόνο επειδή ήταν η μέρα που έχασα τον πατέρα μου. Ήταν επίσης η μέρα που χάραξε μια γραμμή ανάμεσα στα ευτυχισμένα και ανέμελα παιδικά μου χρόνια και στην υπόλοιπη ζωή μου, μια συγκεκριμένη γραμμή που κόβει τη ζωή μου στα δυο. Ήμουν δώδεκα και τώρα είμαι είκοσι τριών. Γι’ αυτό και γράφω τις λέξεις αυτές, εξαιτίας αυτού του ενδιάμεσου ορίου, κι επειδή, όπου κι αν είναι τώρα κι οτιδήποτε κι αν του έχει συμβεί, νομίζω ότι δικαιούται μερικά λόγια».
Ένα βιβλίο που αποδεικνύεται ο καλύτερος… επιθεωρητής. Όπως και ένα άλλο βιβλίο πριν από χρόνια αποδείχτηκε το… δόλωμα.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ-
ΕΡΓΑ ΤΗΣ:
Η Ρουθ Ρέντελ γεννήθηκε το 1930 στην Αγγλία.
Θεωρείται η κορυφαία εν ζωή βρετανίδα συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων.
Κάθε νέο της βιβλίο εξαντλείται με το που θα κυκλοφορήσει.
Έχει γράψει πάνω από 50 μυθιστορήματα και έχει βραβευτεί επανειλημμένα για το έργο της (βραβείο Edgar Allan Poe, Gold Dagger, Sundy Times Literaty Award).
Το 1997 της απονεμήθηκε ο τίτλος της βαρόνης.
Από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο» κυκλοφορούν τα έργα της:
«Η κουρτίνα της μνήμης»,
«Πικρό τέλος»,
«Το ροτβάιλερ».