Η «Λάουρα» των παιδικών μου χρόνων…

«Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΣΠΡΑ» του Γουίλιαμ Γουίλκι Κόλλινς, Μετάφραση: Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος, Εκδ. «Ηλέκτρα», σελ. 828, τιμή: 25 ευρώ.
Σαν τον παλιό, καλό καιρό, ακριβώς. Εξάλλου καθόλου τυχαίο, κάτι μου θύμιζε! «Η γυναίκα με τα άσπρα» του Γουίλιαμ Γουίλκι Κόλλινς που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Ηλέκτρα» στους «Κλασσικούς». Ένα ογκώδες βιβλίο, γραμμένο το 1860, που εμπεριέχει τα πάντα: έρωτα, μυστήριο, την ελισαβετιανή εποχή, ηθογραφία, αριστοτεχνική πλοκή, ενδιαφέρουσα γλώσσα που την καθιστά απολύτως σύγχρονη και σπαρταριστή η εξαιρετική μετάφραση του Ερρίκου Μπαρτζινόπουλου και που, πάνω απ’ όλα, εκφράζει μια ολόκληρη εποχή. Μιαν εποχή που ήξερε και τι είναι και πώς γράφεται ένα αληθινό μυθιστόρημα. Εξάλλου η εβδομαδιαία δοκιμασία (δημοσιευόταν σε συνέχειες στο περιοδικό του Καρόλου Ντίκενς) το έθετε υπό διαρκή αναγνωστική κρίση. Τώρα, που άλλα ήθη, άλλοι ρυθμοί, ποιος τολμά να βυθιστεί σε 828 σελίδων οικογενειακή υπόθεση, μυστήριο, εποχή.
Η γυναίκα με τα άσπρα που καθορίζει τον τίτλο και την υπόθεση, κινείται ως φάντασμα, σαν σκιά στην ιστορία, με την εμφάνισή της όμως το άπαν ξεκινά. Ο δάσκαλος ζωγραφικής Γουόλτερ Χαρτράιτ πέφτει κυριολεκτικά πάνω της, και την βοηθά να ξεφύγει. Από τους διώκτες της θα πληροφορηθεί ότι είναι η Ανν Κάθερικ και έχει δραπετεύσει απ’ το άσυλο όπου την έχει κλείσει «από ευσπλαχνία» ο λόρδος Πέρσιβαλ Γκλάιντ. Η ζωή θα τα φέρει έτσι, ή μάλλον ο δεξιοτέχνης συγγραφεύς, ώστε να βρεθεί δάσκαλος ζωγραφικής της Λώρα Φέρλι και της ετεροθαλούς αδελφής της Μάριαν Χάλκομπ, να ερωτευθεί την Λώρα κι έκπληκτος να βλέπει ότι είναι υποχρεωμένη να παντρευτεί τον λόρδο Πέρσιβαλ Γκλάιντ, διαπιστώνοντας ταυτοχρόνως και την απίστευτη ομοιότητά της με την έγκλειστη Ανν Κάθερικ!
Η καταιγιστική πλοκή που ακολουθεί, θα φέρει τον αναγνώστη από έκπληξη σε έκπληξη, εφόσον ο κάθε ήρωας θα ακολουθήσει την δική του επαρκώς μοιραία διαδρομή: Η Λώρα Φέρλι θα γίνει τραγική λαίδη Γκλάιντ, η Ανν Κάθερικ που φορά διαρκώς άσπρα και είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια μαζί με την Λώρα, θα ισχυριστεί ότι είναι κάτοχος ενός φοβερού Μυστικού που θα τρομοκρατήσει τον λόρδο Κλάιντ ωθώντας τον σε ακραίες εγκληματικές πράξεις, με συνένοχο την θεία της Λώρα και τον άνδρα της, ένα μυστηριώδη, αντιφατικό τύπο, τον κόμη Φόσκο. Περιπλανήσεις, μυστήριο, φαντάσματα, αρρώστιες, η εγκληματικά αυστηρή και γεμάτη οικογενειακά εγκλήματα και μυστικά αγγλική κοινωνία, μυστικές αδελφότητες, προδοσίες, θα εκτυλίσσονται μπρος τα έκπληκτα μάτια μας με τρόπο απολύτως νατουραλιστικό, ατμοσφαιρικό και με ευφυέστατη αφηγηματική δομή: η αφήγηση κυλά με την μέθοδο της σκυταλοδρομίας, από τον Γουόλτερ Χαρτράιτ και την Μάριον Χάλκομπ, στον δικηγόρο της οικογένειας, στην οικονόμο του σπιτιού, στη νοσοκόμα, ακόμα και στον Φρέντερικ Φέρλι, τον παρόντα- απόντα θείο που υποχρεώνεται κάποια στιγμή να φανερωθεί αλλά και από τον κόμη Φόσκο υπό την μορφή μιας υποδειγματικού ύφους και απαράμιλλου στυλ, επιστολής. Αυτή η επιστολή, θα ξετυλίξει με τρόπο αναίσχυντο και όλο το εγκληματικό κουβάρι, η ιστορία έχει προς τέρψη των αναγνωστών χάππυ έντ και η διαδρομή σου προσφέρει αγωνία, απόλαυση, μιαν εποχή και ένα απαράμιλλο στυλ γραφής, στο πιάτο.
Οι αρετές, όλες αυτές του παλιού καλού χορταστικού κλασσικού μυθιστορήματος: Μαλλιά κουβάρια η πλοκή, μυστήριο και ατμόσφαιρα, ολοζώντανοι χαρακτήρες, σπαρταριστή εποχή, να αποδεικνύει ότι η λογοτεχνία συχνά διασώζει το παρελθόν, την κοινωνία και την Ιστορία. Προσφέροντάς μας την πιο ανάγλυφή της μορφή.
Δεξιοτέχνης της αφήγησης ο Κόλλινς, δεν αφήνει ούτε σειρούλα να πέσει κάτω και με εξαιρετική οικονομία χρησιμοποιεί τους πάντες και τα πάντα, δένοντας την πρώτη με την τελευταία σκηνή.
Τελειώνοντας θυμήθηκα και τι μου… θυμίζει! Την «Λάουρα» που κάποτε άκουγα τα πρωινά μαγεμένη στο ραδιόφωνο και την μανούλα μου να με φωνάζει γέρο Φέρλι, απ’ εκείνον τον γερο- παράξενο που ήθελε μόνο την ησυχία του (όπως την ήθελα νυχθημερόν για να διαβάζω κι εγώ). Και την υπέροχη «Φεγγαρόπετρα» που έχω ακόμα στη βιβλιοθήκη από την «Μέδουσα».
Από τις σημαντικότερες στιγμές του βιβλίου, η ομοιότητα των δυο ηρωίδων που οδηγεί και στην ανταλλαγή ταυτοτήτων, η αινιγματική φιγούρα της ασπροφορεμένης Ανν Κάθερικ, ο δαιμονικός γοητευτικός κόμης Φόσκο και η τεχνική της αφήγησης, από ήρωα σε ήρωα, και ενίοτε υποστηρίζοντας άλλα, διαφορετική.
Βέβαια, οφείλω να αναγνωρίσω ότι άνευ Librofilo, δεν θα το άγγιζα πάλι αυτό το βιβλίο! Λειτουργεί πια στα ογκώδη αριστουργήματα (και όχι μόνο) κάπως σαν… ναρκαλιευτής! Δοκιμάζει πρώτος και ακολουθώ, αναγνωστικά, προθύμως!

ΥΓ. Αυτό το «γέρο Φέρλι» της μαμάς μου ακόμα με συγχύζει! Αλλά και η Λώρα, εδώ πού τα λέμε, εκτός από… ωραία, τι ήτο? Ενώ αυτός! Μη μου τους κύκλους τάραττε! Ένας μονόχνοτος, φιλότεχνος που αγαπούσε την ησυχία του! Πού το κακό?


ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ-
ΕΡΓΑ ΤΟΥ:
Ο Γουίλιαμ Γουίλκι Κόλλινς, συγγραφέας των πρώτων αστυνομικών ιστοριών στα αγγλικά, γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1824. Ήταν γιός γνωστού τοπιογράφου και πήρε το όνομά του από τον ζωγράφο-νονό του, Ντέιβιντ Γουίλκι.
Σπούδασε νομικά στο Λονδίνο, αν και δεν επρόκειτο να ασκήσει ποτέ τη δικηγορία, και δοκίμασε για λίγο την τύχη του στη ζωγραφική.
Από το 1848 άρχισε να γράφει άρθρα και ιστορίες, που πολλά δημοσιεύθηκαν ανώνυμα, και το μυθιστόρημα περιπέτειας «Ιολάνι», που ανακαλύφθηκε και δημοσιεύθηκε, για πρώτη φορά, το 1999. Η βιογραφία του πατέρα του ήταν το πρώτο σημαντικό έργο του που εκδόθηκε και τού έδωσε το κουράγιο να αφοσιωθεί στη γραφή.
Ακολούθησε το ιστορικό μυθιστόρημα «Αντονίνα ή η πτώση της Ρώμης», 1850, που σημείωσε εκδοτική επιτυχία.
Το 1851 γνωρίστηκε με τον Κάρολο Ντίκενς, με τον οποίο συνδέθηκε φιλικά και άρχισε να γράφει στα περιοδικά του «Household Words» και «All the Year Round», όπου δημοσίευσε πολλά έργα του σε συνέχειες.
Ο Κόλλινς υπήρξε πρωτοπόρος συγγραφέας ιστοριών μυστηρίου και αγωνίας. Από τα μυθιστορήματά του αυτά ξεχωρίζουν: «The Woman in White» ("Η γυναίκα με τα άσπρα», 1860), «No Name» («Χωρίς όνομα», 1863) και «The Moonstone» («Η φεγγαρόπετρα», 1868).
Το τελευταίο το υπαγόρευσε, στο μεγαλύτερο μέρος του, από το κρεβάτι, υποφέροντας από αρθρίτιδα. Σε μεγαλύτερη ηλικία εθίστηκε στο όπιο και τα μυθιστορήματα που έγραψε μεταξύ 1870 και 1889, θεωρούνται υποδεέστερα των προηγούμενων. Πέθανε το 1889.