Το μέλλον μας βασανίζει, το παρελθόν μας αλυσοδένει

«Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΧΟΡΔΩΝ» του Χοσέ Κάρλος Σομόθα, Μετάφραση: Χριστίνα Θεοδωροπούλου, Εκδ. «Πατάκη», σελ. 560, τιμή: 22.50 ευρώ.

«Τα νερά στα οποία θ’ αρμενίσω
κανείς πρωτύτερα δεν τα έχει σκίσει».
Με μότο, φράση από τον «Παράδεισο» του Δάντη και μικρό πρόλογο με παρελθοντολογικό γεγονός στην Οροσειρά Ογέρο- κλειδί για την απρόσμενη εξέλιξη, ο ψυχίατρος – συγγραφέας Χοσέ Κάρλος Σομόθα, ο οποίος συνδυάζει με τρόπο απαράμιλλο, επιστήμη, μέλλον, και τις αναμφισβήτητες γνώσεις του όσον αφορά την ανθρώπινη ψυχή, υπογράφει ένα αριστουργηματικό θρίλερ για τον Χρόνο.
Με κεντρικό άξονα «την θεωρία των Χορδών» της Φυσικής που αποτελεί και τον τίτλο του, επιχειρεί μια κατάδυση: στην ιστορία, στο παρελθόν, στα μυστικά των επιστημονικών ερευνών, στο ανθρώπινο υποσυνείδητο.
Με δομή που περιλαμβάνει διαρκή φλας μπακ και αρχή τον παρόντα χρόνο (μοναδική εξαίρεση το συμβάν στην Οροσειρά Ογέρο), ηρωίδα την Ελίσα Ρομπλέδο, νεαρή καθηγήτρια φυσικής σε πανεπιστήμιο της Μαδρίτης, ξετυλίγει το κουβάρι μιας ιστορίας η οποία παρ’ ότι φαντάζει απίστευτη, πατά γερά επάνω σε ασφαλή επιστημονικά δεδομένα.
Πριν από μια δεκαετία, η νεαρή Φυσικός, υπήρξε η εκλεκτή μιας ομάδας φοιτητών που παρακολουθούσαν το σεμινάριο του Νταβίντ Μπλάνες επάνω στην «θεωρία των χορδών» (γνωστό και ως «θεωρία της σεκόιας» από το ομώνυμο φυτό) να συμμετάσχει σε ένα απόρρητο ερευνητικό πρόγραμμα που έλαβε χώρα με άκρα μυστικότητα και άγνωστα αποτελέσματα στο νησί Νέα Νέλσον. Σε μια σύγχρονη Εδέμ που αποδείχτηκε, εν τέλει, η Κόλαση του Δάντη.
«Σύμφωνα με τη θεωρία των χορδών, τα σωματίδια που απαρτίζουν όλο το σύμπαν, ηλεκτρόνια, πρωτόνια, δεν είναι σφαιρίδια, όπως μας έμαθαν στο σχολείο, αλλά μακρόστενα σαν χορδές», οι διαστάσεις πολύ περισσότερες απ’ όσες γνωρίζουμε και η πιθανότητα επιστροφής, τελικά, εφικτή εάν χρησιμοποιήσουμε ως τέλος και αρχή της χορδής, χωροχρόνο προεπιλεγμένο.
Η Ομάδα που απαρτίζεται από δέκα επιστήμονες και φοιτητές σχετικούς (Φυσικοί, Ιστορικός, Παλαιοντολόγος) και ανθρώπους της Eagle Group που χρηματοδοτεί αυτό το πρόγραμμα, το επωνομαζόμενο Ζιγκ- Ζαγκ, απομονώνεται σε ένα νησί στην άκρη της γης και επιχειρεί κι επιτυγχάνει το ακατόρθωτο: ταξιδεύει πίσω στον χρόνο! Αντικρίζει τη γυναίκα της Ιερουσαλήμ το 33 μ.Χ. χρονιά σταύρωσης του Ιησού και φτάνει ακόμα πιο μακριά, στην εποχή των δεινοσαύρων. Τα αποτελέσματα, ολέθρια: ο αντίκτυπος (ψυχολογικές συμπεριφορές και ψευδαισθήσεις σε όσους αντικρίζουν το παρελθόν), διεμπλοκή (επιρροή από και προς το εγγύς παρελθόν), και το χειρότερο όλων οι εκδιπλώσεις! Ο «κύριος άσπρα μάτια» ή το φαινόμενο «Ζιγκ- Ζαγκ», αυτονομούμενη εικόνα του βαθύτερού μας ασυνείδητου!
Βαθύτατος γνώστης της αλήθειας «πολλοί θα σκότωναν προκειμένου να δουν το μέλλον, μερικοί θα πεθάνουν επειδή είδαν το παρελθόν» ο Σομόθα ως ψυχίατρος, αλλά και της μεγάλης αντίφασης της ανθρώπινης ψυχής και της μέγιστης δύναμης του ασυνείδητου, στήνει ένα πολυεπίπεδο επιστημονικό και υπαρξιακό θρίλερ για γερά νεύρα, τελικά.
Σε πρώτο επίπεδο το σασπένς από το Κακό που δεν ξέρεις από πού εκπορεύεται, ποιος το εμπεριέχει και ως πού μπορεί να φτάσει.
Σε δεύτερο, τα μεγάλα ηθικά διλήμματα της επιστήμης όσον αφορά τις εφαρμογές σε επιτεύγματα που είχαν εν τη γεννέσει τους εντελώς άλλο στόχο.
Σε τρίτο, οι μεταμορφώσεις της ύλης και της ανθρώπινης ψυχής, το παιχνίδι κι ο γρίφος του χωροχρόνου. Το παρελθόν που ως γνωστόν από την ψυχανάλυση «μολύνει» αλλά και «σώζει». Το κακό που τελικά εκπορεύεται και απομονώνεται από μια οργισμένη ψυχή και το καλό που απαιτεί σε σχέση με το κακό, πολύ περισσότερο χρόνο.
Στο μεταξύ, και λίγο πριν το τέλος, μας έχουν εξηγηθεί πολλά. Και πρώτ’ απ’ όλα το Συλλογικό Ασυνείδητο του Γιουγκ και η νοσταλγία της χαμένης ομορφιάς και του χαμένου παραδείσου. Ο εκπεσών άγγελος που από μια χορδή χρόνου και σε χρόνο Πλανκ, μεταμορφώνεται σε διάολο- Ζίγκ- Ζαγκ, σε ένα «ανολοκλήρωτο λάθος»! Η προβολή του Καλού και του Κακού εις το διηνεκές και η επανάληψη της Σκηνής κατά Μπόρχες. Εφόσον εκείνη η περίφημη κατά Κασάρες «Εφεύρεση του Μορέλ» είναι φυσικά εφικτή με αφετηρία, τελικά, την «Χορδή του Χρόνου».
Ένα μέγιστο μυθιστόρημα που συνδυάζει πολλά: Επιστημονικές αλήθειες και ισχυρούς, αντιφατικούς χαρακτήρες. Δυνατή και πρωτότυπη πλοκή, γοτθική, ζοφερή ατμόσφαιρα και ηθικά διλήμματα που βασανίζουν κάθε εποχή εφ’ όσον τα σημαντικά παραμένουν ίδια.
Εννοείται ότι διαβάζεται απνευστί, ότι γίνεται άλλο αναλόγως τον αναγνώστη και ότι τοποθετεί το Καλό και το Κακό σε λιγότερο σαφή και αφοριστική βάση. Μετά απ’ αυτό το βιβλίο, Επιστήμη και Χρόνο, Καλό και Κακό, Παράδεισο και Κόλαση τα αντιμετωπίζεις, θέλεις δεν θέλεις διαφορετικά. Η μεγάλη παρηγοριά είναι η πρόγευση αιωνιότητας που σου παρέχει! Διότι ό,τι υπήρξε δεν γίνεται παρά να υπάρχει αρκεί να βρούμε τον τρόπο και να ξεδιπλώσουμε τη συγκεκριμένη χορδή. Αναλαμβάνοντας, φυσικά, το όντως μέγιστο ρίσκο!
Η διαπίστωση που επισημαίνεται του Φλομπέρ «Το μέλλον μας βασανίζει, το παρελθόν μας αλυσοδένει». Αλήθεια που ένας ψυχίατρος, γνωρίζει καλά, καθώς και το ότι «το παρελθόν είναι κάτι που συμβαίνει διαρκώς» και η Επιστροφή, ενίοτε, ίσως και να είναι η μόνη λύση!

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ-
ΕΡΓΑ ΤΟΥ:
Ο Χοσέ Κάρλος Σομόθα είναι ψυχίατρος.
Γεννήθηκε στην Αβάνα της Κούβας το 1959 και ζει στη Μαδρίτη από το 1960.
Εμφανίστηκε στα ισπανικά γράμματα το 1994 και τα έργα του γνώρισαν επιτυχία πολύ σύντομα. Έχει γράψει δέκα μυθιστορήματα, εκ των οποίων τα περισσότερα έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, καθώς και διηγήματα, θεατρικά έργα και ένα ραδιοφωνικό σενάριο:
«La ventana pintada» (Το βαμμένο παράθυρο) (βραβείο Café Gijon 1998),
«Cartas de un asesino insignificate» (Επιστολές ενός ασήμαντου δολοφόνου, 1999),
«Dafne desvanecida» (Η μεταμόρφωση της Δάφνης) (υποψήφιο βραβείου Nadal 2000),
«Miguel Will» (Μιγέλ Ουίλ), Βραβείο Θεάτρου Miguel de Cervantes, 1997,
«Langostas» (Αστακοί), σενάριο ραδιοφωνικής εκπομπής, βραβείο Margarita Xirgu 1994.
Θεωρείται ένας από τους ανανεωτές του ισπανόφωνου μυθιστορήματος ίντριγκας και τα έργα του αποσκοπούν να ξεπεράσουν τους φραγμούς ανάμεσα στα λογοτεχνικά είδη.
Κυκλοφορούν στα ελληνικά:
«Το Σπήλαιο των Ιδεών» και «Γράμματα ενός ασήμαντου δολοφόνου» από τις εκδόσεις «Κέδρος».
Και από τις εκδόσεις «Πατάκη» τα μυθιστορήματα «Η Κλάρα στο μισοσκόταδο» και «Η θεωρία των χορδών».

ΥΓ1. Αφιερωμένο εξαιρετικά στις φίλες μου Ρίτσα Μασούρα και Κατερίνα «Κυκλάμινο του βουνού».
Σε όλους τους φίλους μου που ήταν εχθές, σε όσους με σκέφτηκαν και ήταν «ωσεί παρόντες». Διότι η αγάπη μετράει και είναι περισσότερη κι από παρουσία. Ευχαριστώ!
Ας γυρίσουμε στην υπέροχη, μαγική μας καθημερινότητα, στο ταπεινό και μεγαλειώδες «θεικό παρόν» που λέει και η γερόντισσα Γαβριηλία.

ΥΓ2. Ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου και τη Μαρία Λαμπαδαρίδου- Πόθου που μ’ έκανε ν’ αγαπήσω ό,τι έγραψα. Λιγάκι κι εμένα/

ΥΓ3. Ε όχι, έπαιζα με τα γυφτάκια, δεν είμαι… υιοθετημένη! Για όσους, απορούν και αναρωτιούνται με όσα είπα, είμαι παιδάκι του μπαμπά μου και της μαμάς μου (ε ναι, θα ήθελα σίγουρα να με είχα πάρει από τους γύφτους, πάντα το έβρισκα πιο… απελευθερωτικό, πιο… άνετο!)

ΥΓ4: Ευχαριστώ και τους Κοντολέων που χάθηκαν στο βουνό για χάρη μου! Κώστια, Μάνο, τι να πω…

ΥΓ5: Τον Ανδρέα Μήτσου, την Ρούλα Κακλαμανάκη, τον Γιάννη Ευθυμιάδη, τον Δημήτρη Βαρβαρήγο, τον Γρηγόρη Χαλιακόπουλο, την Μαρία Γαβαλά, την Εύα Στάμου, τον Μπάμπη Δερμιτζάκη, την Πέρσα Κουμούτση, τον Άγγελο Χαρτιάτη, τον Δημήτρη Καρύδα, τη Λίτσα Ψαραύτη, την Ματίνα Καρρά, τον Δημήτρη Αθηνάκη, την Ελένη Στασινού, τον Γιάννη Φιλιππίδη, το Νατασσάκι, τη Θαλασσινή, τον ρήντερ, την «Καφείνη»… που έκαναν τόσο κόπο!
Τους φίλους μου Θηβαίους (Μαργαρίτα- Γιάννης) που λατρεύω!
Όλους εσάς που υπάρχετε και η ζωή μου γίνεται όμορφη, ουσιαστική, με αγάπη και φίλους.
Ας γράψω τώρα, ναι?