Η Μαρία Ξυλούρη ονειρευόταν να γίνει συγγραφέας από πολύ μικρή. Το πρώτο της μυθιστόρημα “Rewind” που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “Καλέντη” το 2009 υπήρξε υποψήφιο για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα του περιοδικού “Διαβάζω”. Τον Δεκέμβριο του 2011 τιμήθηκε με μία από τις τρεις υποτροφίες συγγραφής που απονεμήθηκαν κατά τη διάρκεια του 1ου Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών, που διοργάνωσε το ΕΚΕΒΙ. Κι έτσι η Μαρία που γεννήθηκε στην Κρήτη τον Μάρτιο του 1983 και σπούδασε Ψυχολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο συνεχίζοντας μεταπτυχιακές σπουδές, ετοιμάζει για τον Φεβρουάριο και το δεύτερο μυθιστόρημα. “Πώς τελειώνει ο κόσμος” ο τίτλος, από τις εκδόσεις Καλέντη, κι αυτή τη φορά.
“Πώς τελειώνει ο κόσμος”, Μαράκι, τελειώνει ο κόσμος, δηλαδή;
Σύμφωνα με το βιβλίο, ο κόσμος τελειώνει καθημερινά: αν θεωρήσουμε ότι κάθε άνθρωπος είναι ένας κόσμος, ένα μικρό ιδιωτικό σύμπαν, τότε κάθε θάνατος, κάθε χωρισμός, είναι το τέλος ενός κόσμου' ενός κόσμου ο οποίος σβήνει οριστικά όταν χαθεί κι ο τελευταίος άνθρωπος που έχει ν' αφηγηθεί μια ιστορία του. Φυσικά η ζωή συνεχίζεται παρόλα αυτά' κι αυτό ακριβώς- το πώς η ζωή, παρά τις απουσίες, παρά τις απώλειες, συνεχίζεται- βασανίζει τους ήρωές μου.
Το ήταν εκείνα που δημιούργησαν το “Rewind” και τι όσα δημιουργούν το “Πώς τελειώνει ο κόσμος”;
Το πώς γεννιέται μια ιστορία εξακολουθεί να μου είναι μυστήριο σε μεγάλο βαθμό. Μάλλον το μυαλό μου, χωρίς να το συνειδητοποιώ ολότελα, καταγράφει ένα σωρό πράγματα, από ιστορίες μισακουσμένες στο τρόλει μέχρι διαβάσματα κι ακούσματά μου, και κάποια στιγμή όλα αυτά τα συνθέτει σε μια νέα ιστορία προσπαθώντας να βάλει μια τάξη στο χάος' μ' άλλα λόγια, ίσως είναι μια προσπάθεια να καταλάβω τον κόσμο. (Ένας από τους ήρωες του καινούργιου βιβλίου ισχυρίζεται ότι το να γράφεις είναι μια απόπειρα ν' απλουστεύσεις τον κόσμο).
Υπάρχει και μια ιδιαιτερότητα στη διαδικασία της δημιουργίας των δύο βιβλίων, επειδή αν και το Rewind εκδόθηκε πρώτο, στην πραγματικότητα γεννήθηκε από το “Πώς τελειώνει ο κόσμος”. Εξηγούμε: το Πώς τελειώνει ο κόσμος είναι μια ιστορία που γράφω και ξαναγράφω από πολύ μικρότερη – από τα 17 μου, νομίζω- και για πολύ καιρό ήμουν σίγουρη ότι θα ήταν το πρώτο μου βιβλίο. Μόνο που δεν κατάφερα να το γράψω ακριβώς όπως το είχα στο μυαλό μου: το αποτέλεσμα, όσο κι αν δυσκολευόμουν να το παραδεχτώ, ήταν πάντα κακό. Οπότε το έβαλα στην άκρη και ξεκίνησα να γράφω το Rewind για να μπορέσω να επιστρέψω αργότερα στο “Πώς τελειώνει ο κόσμος”- το οποίο τότε είχε άλλο τίτλο, για να μην πω ότι ήταν ένα εντελώς άλλο βιβλίο- με πιο καθαρό μυαλό και με περισσότερη εμπειρία. Αυτός είναι κι ένας λόγος που μερικοί ήρωες περνούν απ' το ένα βιβλίο στο άλλο. Κι είναι, επίσης, ο βασικός λόγος που αποκαλώ το Rewind πρόβα μυθιστορήματος και όχι μυθιστόρημα.
Φυσικά, όταν επέστρεψα στο “Πώς τελειώνει ο κόσμος”, αναγκάστηκα να ξεχάσω τις προηγούμενες εκδοχές του και να το ξαναδουλέψω από την αρχή. Όπως και να έχει, δε θα μπορούσα να το γράψω χωρίς το Rewind.
Τι είναι αυτό που οδηγεί ένα νεαρό κορίτσι στην αφύσικη διαδικασία της γραφής;
Γράφω από πολύ μικρή, ονειρευόμουν να γίνω συγγραφέας σχεδόν απ' όταν έμαθα να γράφω και να διαβάζω, και η Μαρία που γράφει είναι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι αυτής που αναγνωρίζω ως εαυτό μου. Οπότε, αφύσικο ή όχι, είναι μέρος της ταυτότητάς μου. Ξέρω πολύ καλά ότι είτε συνεχίσω να γράφω, είτε όχι, ιστορίες θα συνεχίσουν να γράφονται από άλλους' δεν θα σταματήσει ο κόσμος να υπάρχει' το πώς θα μπορέσω να υπάρξω εγώ, όμως, χωρίς να γράφω είναι κάτι που δυσκολεύομαι να το φανταστώ. Εξ ου και για ν' απαντήσω στην ερώτηση “Γιατί γράφεις;” αναγκάζομαι να καταφύγω σε μια απάντηση κλισέ: Γράφω γιατί δεν μπορώ να μη γράφω.
Τι χάνουμε και τι βρίσκουμε γράφοντας;
Δεν νομίζω ότι γράφοντας έχω καταφέρει να βρω απαντήσεις. Τουλάχιστον, όμως, μου δίνω τον χώρο και τον χρόνο να βάλω σε τάξη τις ερωτήσεις και τις αμφιβολίες μου και να το διασκεδάσω και λίγο- συχνά, μιλώντας για τις δυσκολίες του να γράφεις, ξεχνάμε ότι είναι και πολύ διασκεδαστικό. Οπότε, ναι, είναι δύσκολο να κλείνεσαι γράφοντας ενώ έξω η ζωή τρέχει, να σε χάνουν για καιρό οι φίλοι σου, να μην κοιμάσαι αρκετά, να πρέπει να συμβιβάσεις τις απαιτήσεις του συγγραφέα και τις απαιτήσει του ανθρώπου λες κι είναι δυο διαφορετικοί άνθρωποι στο ίδιο σώμα, είναι όμως υπέροχα δύσκολο.
Υπάρχει ακριβές τελετουργικό γραφής;
Χρειάστηκε να μου ξανακάνουν αντίστοιχη ερώτηση για να συνειδητοποιήσω ότι εδώ και χρόνια γράφω κυρίως στο τραπέζι της κουζίνας' για λόγους που δεν κατανοώ, το γραφείο δεν μου είναι και τόσο ελκυστικό. Σε εποχές που δεν δούλευα μπορεί να ξεκινούσα να γράφω στις δέκα το πρωί και να σταματούσα στις έντεκα το βράδυ. Πλέον οι ώρες που γράφω αναγκαστικά εξαρτώνται από το ωράριο της “πρωινής μου δουλειάς” (άρα: πολλά ξενύχτια, πολλά σαββατοκύριακα κι ακόμα περισσότεροι καφέδες). Ξεκινάω πάντα με τετράδιο και στιλό' ο υπολογιστής μπαίνει στην εξίσωση πολύ αργότερα, και τότε αρχίζει ένας εξαντλητικός κύκλος εκτυπώσεων και διορθώσεων. Αυτός ο κύκλος είναι για μένα ένα εξαιρετικά κρίσιμο στάδιο της όλης διαδικασίας: πιστεύω ότι τα βιβλία γράφονται στο ξανακοίταγμά τους.
Έχεις επισημάνει συγγραφικές σου εμμονές;
Προς το παρόν θα έλεγα ότι στα κείμενά μου υπάρχει πάντα η σκιά του θανάτου, της απώλειας γενικώς, κι ακόμα, η ίδια η διαδικασία της ανάγνωσης κι η σχέση μας με αυτήν- στο Rewind, για παράδειγμα, καθοριστικό ρόλο για τον Πέτρο παίζει η ανάγνωση ενός κειμένου της μητριάς του, κείμενο που αρχικά τουλάχιστον δεν γνωρίζει αν είναι διήγημα, γράμμα ή ημερολόγιο. Επιπλέον, με απασχολεί ο εαυτός ως αφήγηση: το πώς, δηλαδή, φτιάχνουμε αυτό που αναγνωρίζουμε ως εαυτό σαν μια ιστορία, την ίδια ώρα που οι άνθρωποι γύρω μας φτιάχνουν για μας τη δική τους αφήγηση, συχνά διαφορετική από τη δική μας, καθώς και τα σημεία τομής αυτών των αφηγήσεων. Ο Πέτρος προσπαθεί να συμπληρώσει την αφήγηση του εαυτού του, ν' ανακαλύψει στοιχεία της ιστορίας του που αγνοεί' ενώ ένα από τα βασικότερα προβλήματα του Δημήτρη από το καινούργιο βιβλίο είναι ότι δεν έχει ένα τέλος για την ιστορία της αδελφής του, της Άννας' κι αυτό γενικεύεται σε όλη του τη ζωή: Τι σημαίνει ότι τελειώνει ένας άνθρωπος ή μια ιστορία; Πότε τελειώνει ο άνθρωπος, και πότε η αφήγησή του, η σκιά που αφήνει πίσω του;
Το προσωπικό της ιστολόγιο είναι: "Δωμάτιο Πανικού" (http://mxilouri.wordpress.com)
